De Geleerde Man in Bennebroek
Door Cees Peper
De Geleerde Man werd in 1682 gesticht op een strategische plaats aan de Herenweg tussen Leiden en Haarlem. De eerste herbergier was Hendrik
Backer. Hij pachtte de grond van de ambachtsheer van Heemstede, Adriaan Pauw en leende tevens geld van hem voor zijn herberg. Deze krijgt de
naam Het Huys ter Leer. Deze wat merkwaardige naam slaat op leer en geleerd en komt in de daarop volgende eeuwen terug.
Er bestaat een paneel voorstellend De Geleerde Man, onge
signeerd en gedateerd 1734 (zie cover). Een professorale
figuur en de trapleer. Al lerende kwam men weer een treetje
hoger op de ladder, of trapleer.
Al naar de herberg vorderde in ouderdom werd ook de
naam De Oude Geleerde Man gebruikt. De laatste eigenaar
noemde het De Jonge Geleerde Man (1991-2005) om een
jeugdig publiek aan te trekken.
Er waren meer uithangborden die neigden naar geleerd
heid. Zo bestonden er Geleerde Varkens, beesten die voor
de slachting aan een trapleer gebonden waren en In den
Geleerde Boer, een manspersoon op klompen met op elke
schouder een ladder. De Geleerde Man kreeg ooit navolging,
waarschijnlijk met een bescheiden kleine kaart: De Kleine
Geleerde Man aan de Bennebroekerlaan.
Herbergiers
Van 1682 tot 2005 heeft De Geleerde Man 28 herbergiers
gekend. Herbergiers die het lang volhielden waren IJsbrandt
van derWeyde, gedurende 22 jaar (1784-1806). Jan Janse
Duyn hield het er 30 jaar uit (1816-1848). Hij was een
populaire herbergier die harddraverijen voor paarden hield
met voor de winnaar een zilveren zweep. Ook legde hij een
kegelbaan aan. Hij was beslist populair. Bij zijn afscheid
maakte mr. Jacob van Lennep een gelegenheidsgedicht.
Zeier in die jaren was de herberg een trefpunt van Leidse
studenten en ook Haagse en Amsterdamse advocaten voel
den zich er goed thuis. Tijdens de jaarlijkse Bennebroeker
kermis, die begon op de vierde zaterdag van september
vervulde De Geleerde Man een centrale plaats voor het in
nemen van verfrissingen of wat daarvoor doorging.
De familie Lensen was ook een langverbander van de her
berg en wel van 1907-1931. F. Steneker hield het er
(1940-1960) ook lang uit. A. Siliakus zwaaide 21 jaar de
scepter, droeg jarenlang een Michelinster en was tevens aan
gesloten bij de Alliance Gastronomique Néerlandaise.
Tot 2005 hielden de heren Plasmeijer en van der Klauw de
kookkunst op hoog niveau.
Daarna volgde leegstand en verdween de eeuwenoude
herberg aan de Heren- later Rijksstraatweg in Bennebroek.
Thans zetelt daar het Thaise restaurant Patric.
24
Ons Bloemendaal, 3 2e jaargang, nummer 3, herfst 2 008
