Kansarme jongeren
Na vrijlating bleven de problemen met sommige jongeren
voortduren.
In 1869 diende de burgemeester van Maarssen een klacht
in bij de officier van justitie over Arnoldus Gerard Benne.
Benne was zes jaar in het gesticht te Alkmaar geweest en kon
nog steeds niet goed schrijven. De burgemeester vond ook
dat Arnold Benne het vak van kleermaker niet goed beheers
te. De jongen klaagde dat hij in het gesticht vaak stokslagen
had gekregen. De directeur van het opvoedingsgesticht
schreef in zijn antwoord aan de officier van justitie op 2 juni
1869, dat Arnold Benne een moeilijke jongen was die 190
keer gestraft moest worden wegens zijn slechte gedrag. Hij
was leugenachtig, lui en brutaal. Stokslagen werden in het
gesticht niet uitgedeeld. Stokslagen zouden meer verbitteren
dan verbeteren. Volgens de directeur was Arnoldus Benne
wel een redelijk goede kleermaker. Hij had zelfstandig zon-
dagskleding voor een jongen in het Verbeterhuis te Alkmaar
gemaakt. Voorts schreef de directeur dat hij op dat moment
107 leerlingen had, waarvan er SS zeer goed konden lezen
en schrijven en 44 vrij goed. Acht leerlingen konden niet
lezen en schrijven, onder wie twee idioten. Voor de 167
leerlingen was er slechts één onderwijzer.
Arnoldus Benne was een uitzondering. Hij overleed in 1870
op negentienjarige leeftijd te Maarseveen. Met de meeste
jongens ging het overigens wel goed. Ze hadden bijna al
lemaal werk en konden in hun levensonderhoud voorzien.
Hongerlijden, bedelen of het stelen van voedsel was voor de
meeste jongens verleden tijd. Ook voor Dirk van der Werf
uit Bennebroek gold dat zijn positie van kansarme jongere
na het verlaten van het gesticht een stuk verbeterd was. Het
is triest dat hij, evenals een tiental andere jongens uit het
tehuis, na vrijlating zo kort geleefd heeft.
BENNEBROEK, 8ewj«broekeriaan.
A»-;I
Wmmm.
Gelukkig kwamen ook veel jongens weer op het rechte pad.
(foto archief HVHB)
Bronnen en literatuur:
Chris Leonards, Het Huis van Verbetering en Opvoeding in Alkmaar (1857-18 84) in:
Criminaliteit in de negentiende eeuw (1989).
Geraadpleegde archieven in het Noord-Hollands archief Haarlem:
Gevangenisarchieven Alkmaar inv.nrs 423 (statistiek
betreffende de ontslagen opvoedelingen)428 (dossiers), 429 (dossiers),
377 (reglement) 421 (gratieverzoeken) 383 (toespraak regent in 1882 bij
25 jarig bestaan) 367
(ingekomen brieven met klacht uit 1869 over Arnoldus G. Benne)
Archief rechtbank Haarlem inv.nr 317 (vonnis 126) inv.nr. 66 (proces
verbaal 126)
Registers Burgerlijke stand Bennebroek
Bevolkingsregister Bennebroek (gemeentearchief Bennebroek inv 518)
Provinciaal bestuursarchief 1851-1943, inv.nr. 146 (provinciaal verslag
over 1862)
www.genlias.nl
www.gemeentearchief.denhaag.nl (virtuele studiezaal)
30 Ons Bloemendaal, 3 2e jaargang, nummer 3, herfst 2008
