Gezicht van het gebied naar de stad (foto Geeke van Doornen)
De landschappelijke waarde
Het zijn vooral de randen die aansprekend zijn. Vanaf de
stad aan de oostzijde kijkend naar het gebied valt de rand
van de binnenduinen op, door de bossen, landgoed Elswout
en het bos van landgoed Duinvliet. Lopende langs het
koeienpad of de Elswouüaan is het stadssilhouet bijzonder,
waarin de Bavo-kerk op de Grote Markt, de Bakenesserkerk
en de rooms-katholieke Bavo aan de Leidsevaart domine
ren. Het is het beeld dat veel schilders geïnspireerd heeft,
waaronder Ruysdael.
Maar daarnaast vormen ook de strandvlakte met zijn brede
sloten, vele bloemen langs de randen en de weilanden met
koeien, schapen en vogels een mooi contrast met de ran
den, vooral in het gebied ten zuiden van de Marcelisvaart.
Bij sneeuwval, mist of een uit zee opkomende bui is dit
beeld zeer sprekend. Verder vallen de contrasten gedurende
de jaargetijden op en in het voorjaar de vele stinseplanten
in de bossen van de landgoederen.
Ook dat is al lange tijd bekend. De vader van Frederik van
Eeden, de plantkundige en fervent wandelaar F.W van
Eeden beschrijft in zijn boekje Onkruid een wandeling door
dit gebied. Hij heeft het onder andere over een 'bruisende
beek' die toen langs het Duinvlietspad liep. Nu is het nog
een halfdroge sloot, maar wie weet wat er mogelijk is
als in de toekomst steeds meer water uit de duinen komt!
Een landschappelijk gegeven dat op het eerste gezicht
minder opvalt is de opeenvolging van landschappen, die
begint bij de Noordzee, het strand, de buitenduinen, de
middenduinen, de binnenduinen en die hier eindigt in de
strandvlakte. Allemaal gebieden met een sterk verschillend
karakter. Als dit gebied bijvoorbeeld door bebouwing zou
wegvallen, zoals op veel plaatsen al is gebeurd, zou in deze
landschappelijke reeks een deel verloren gaan en zoals wij
allen weten, is het geheel meer dan de som der delen.
Ontwikkelingen in onze tijd
D^ jongste ontwikkelingen in het gebied zijn vol tumult
geweest. In de tachtiger jaren waren er gemeentelijke wo
ningbouwplannen voor een gebied van Zijlweg tot Mar
celisvaart. Een actieve wijkraad van het Ramplaankwartier
schreef een boekje over de landschappelijke kwaliteiten van
het gebied, waardoor de bebouwing werd teruggebracht
tot het gebied tussen de Zijlweg en de Brouwersvaart.
Toen ook dat in een referendum in 1991 door de Haar
lemse bevolking afgewezen werd en in het perspectief
plan Haarlem Zuid-West (1995) aangegeven werd dat de
doelstelling voor het gebied was: a. natuurvriendelijke
land- en tuinbouw; b. meer openheid in verband met de
relatie tussen stad en binnenduinrand; c. meer natuur,
lag de weg open voor een landelijke bestemming van het
gebied. Inmiddels was door de bewoners van de wijken
rond het gebied de werkgroep Westelijk Tuinbouwgebied
28
Ons Bloemendaal, 33e jaargang, nummer 2, zomer 2009
