a
de daarbij behorende cultuurhistorische waarden.
Recente ontwikkelingen illustreren de noodzaak om te
kiezen welke ontwikkelingen toelaatbaar en gewenst zijn en
waar actief ingegrepen moet worden op basis van een visie
op aanwezige waarden. Voorbeelden zijn er genoeg: de diep
gewortelde behoefte van projectontwikkelaars voor niet in
belangrijke landschapsstructuren passende en te grootscha
lige nieuwbouw op terreinen als die van Meer en Berg, het
Marinehospitaal en de Zandwaaier. Dit soort projecten staat
ver af van een benadering die het landschap tot uitgangs
punt neemt. Dan is er de problematiek van de wateroverlast
aan de voet van de duinen, het belang van het herstel van
de duinrellen, de opvang van water in meertjes, het open
houden van het Westelijk Tuinbouwgebied en de andere
strandvlaktes, de zorg voor de landgoederen, individueel en
als samenhangende zone, het onderling verbinden van het
landschap ten behoeve van grotere en meer intense beleving,
het behoud van het groene karakter van de Bloemendaalse
villawijken, de herwaardering voor de rol van uitzicht
en vista's in het landschap waar in de 17e eeuw onze zo
befaamde Hollandse landschapsschilderkunst werd uitgevon
den.
Behoud door ontwikkeling
Al veel langer stimuleert de overheid gemeenten, opdracht
gevers, monumentenzorg en burgers om na te denken over
'behoud door ontwikkeling'. Wat vroeger onverenigbaar
leek, is nu een noodzaak: geschiedenis en ontwikkeling
zijn twee kanten van een en dezelfde medaille. Wat kan zijn
dient zich te verzoenen met wat is. Behoud van historische
structuren in het landschap is de onderlegger voor nieuwe
Landschap bij Huis te Vogelenzang (foto WS)
opgaven. Ons Bloemendaal onderschrijft deze officiële
beleidslijnen van de overheid waarbij zulke ontwikkelingen
zich moeten baseren op landschap als 'natuurlijk en cultuur-
lijk erfgoed in samenhang'.
Karakter
In dit themanummer willen we door middel van een aantal
artikelen aangeven wat het essentiële karakter is van het
landschap in Bloemendaal en hoe deze gemeente haar iden
titeit ontleend aan natuur, cultuurgeschiedenis, bewoning,
gebruik en recreatie. Allereerst is daar de wijze waarop het
landschap zijn unieke structuur en vorm heeft gekregen
door de tijd heen.
Landschap is niet alleen een fysiek gegeven, maar fungeert
ook als geheugen, als een verzameling 'leesbare' plekken
van lokaal en bovenlokaal belang. Landgoederen hebben een
belangrijk aandeel in de identiteit van Bloemendaal en vor
men al heel lang de cultuurhistorische parels en recreatieve
trekpleisters. Natuur en ecologie vertegenwoordigen grote
natuurlijke potenties; water en beplantingen zijn essentieel
voor de landschappelijke opbouw. Observatie, studie, bele
ving en recreatie zijn al lang essentieel voor de wijze waarop
deze gemeente is gezien, beschreven, bezocht en bewoond:
literatuur en verhalen vormen een belangrijke immateriële
culturele erfenis die zich verbindt aan plekken en plaatsen.
Nog altijd nodigt het landschap uit tot nieuw elan, zoals
nieuwe gebruikers op het landje van De Boer aantonen.
Zulke ontwikkelingen geven voedsel aan de hoop dat het
Bloemendaalse landschap in de toekomst integraal op zijn
eigen termen kan worden ingericht, gebruikt en beleefd.
Ons Bloemendaal, 33e jaargang, nummer 2, zomer 2009
5
