De Haute Finance in Bioemendaal door de eeuwen heen
Door Marius van Nieuwkerk
De wereld van La Haute Finance is maar al te goed bekend in Bloemendaal. Al eeuwen kiezen grote bankiers en geldmensen onze omgeving als
domicilie. Enkele 'Haute Finance Bloemendalers'passeren op aansprekende momenten de revue.
De geschiedenis van geld is eeuwenoud. Ook financiële
crises zijn van alle tijden. Denk maar eens aan de Rivers of
Babylon zo'n 5.000 jaar terug, met koning Hammurabi die
zich zorgen maakte over de financiële fluctuaties in zijn
rijk. Met wetten en straffen probeerde hij zijn wereld in het
gareel te houden. Die straffen waren toentertijd niet mis:
op financiële fraude stond de dood en op het in gebreke
blijven van terugbetaling slavernij. Kom daar vandaag de
dag nog maar eens om!
Oud en nieuw
Er zijn verschillende soorten geld. Chartaal geld in het
handje en giraal geld via de bank, maar ook wit geld en
zwart geld of goed geld en kwaad geld. Bovendien bestaat
er oud geld en nieuw geld. De kenner G.L. van Lennep
spreekt in dat verband over twee soorten
rijken: de ervers en de makers. Beide
groepen hebben een totaal verschil
lende instelling. Grofweg gezegd zijn de
ervers bang om hun geld te verliezen.
Het zijn spaarders, die hun vermogen in
stand willen houden zoals ook Sirtema
van Grovestins in zijn interview in dit
nummer aangeeft. Spaar dan heb je wat,
placht professor Cornelis Anne den Tex
(1795-1854) te zeggen. Daarentegen
zijn de makers eigenlijk verbaasd dat niet
iederéén veel geld verdient. Zij zijn de
spenders en het geld ligt volgens hen op
straat, voor het opscheppen.
In Bloemendaal kennen wij beide soorten
rijken en ook al eeuwenlang. Ursula den
Tex beschrijft die oude Bloemendaalse
wereld mooi in haar jongste boeken:
"Wanneer ik de achtergrond van de Bloe
mendaalse connecties zou analyseren zou
ik een economisch netwerk beschrijven.
De grond is er al vanaf de zeventiende
eeuw door het Amsterdamse geld in be
zit genomen, zoals later ook in het Gooi.
Eerst hadden rijke stedelingen er een
landgoed als zomerverblijf en voor de
vinkenjacht; toen er een goede spoorver
binding was, werd Bloemendaal een villadorp".
De wereld van La Haute Finance, die van grote bankiers en
geldmensen, zit logischerwijs dichter tegen die van het
oude geld dan van het nieuwe geld aan. Vertrouwen komt
immers te voet en moet als het ware rijpen en overerven.
Adriaan Pauw
Adriaan Pauw (1585-1653) was afkomstig uit een rijke
koopmansfamilie en werd een staatsman van allure. Hij
speelde tevens een belangrijke rol in de geschiedenis van
onze regio. Zo kocht hij in 1620 de heerlijkheid Heemstede
voor 36.000 gulden (vergelijk: het jaarloon van een wever
was in die tijd 200 gulden). Met de aankoop verwierf hij
een landhuis - het Oude Slot - en een stuk grondgebied dat
ook een deel van Bloemendaal (Bennebroek) omvatte. Hij
Adriaan Pauw. Ets van CornelisVisscher uit 1652 naar een schilderij van Honthorst. Pauw is
afgebeeld in zijn bibliotheek, die 16.000 banden telde, waarvan 1.555 op botanisch gebied.
(Archief Historische Vereniging Heemstede Bennebroek)
Ons Bcoemkndaai, 34f. jaargang, nummer 1, voorjaar 20 10
7
