men
Zuinig zijn op cultuurhistorie
De openbare drinkwatervoorziening in Nederland is in 1853 begonnen in Amsterdam.
Schoon drinkwater werd gewonnen in de duinen van de familie Van Vennep en naar
de hoofdstad getransporteerd. Ruim 150 jaar later wordt er nog steeds drinkwater
gewonnen uit dit duingebied. Het waterleidingbedrijf van Amsterdam is daarmee
het oudste van ons land. Van de rijke waterleidinghistorie zien we heden ten dage in
de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD) nog maar een deel terug. Helaas is veel
verloren gegaan. Op wat nog restmoeten we zuinig zijn.
Oranjekom
Door Antje Ehrenburg
In essentie is er in de afgelopen 150 jaar niet heel
veel veranderd in de manier van waterwinnen in dit
duingebied. Er wordt gebruik gemaakt van open
terugwinkanalen die allemaal samenvloeien in de
Oranjekom. Dit is het verzamelbekken dat tussen
1851 en 1853 werd gegraven als eerste begin van
de waterwinning. In de loop der jaren nam de vraag
naar drinkwater toe en men begon meer en diepere
kanalen te graven. Het duin verdroogde omdat er meer
water gewonnen werd dan er aan regenwater op viel.
Met winningen van zoet grondwater vanuit diepere
grondlagen werd dit probleem enige tijd succesvol
opgelost. Maar lang kon dit niet doorgaan omdat
er bijna-zout grondwater werd opgepompt dat
ongeschikt was als drinkwater. Nieuwe methoden
moesten worden bedacht. In de jaren vijftig en zestig
van de twintigste eeuw werd een ingrijpend plan
ten uitvoer gebracht: de aanleg van een heel stelsel
aan aanvoerleidingen, toevoersloten, infiltratiegeulen
en verbrede en verdiepte afvoerkanalen. Hiermee
kon water vanuit de Rijn - een oneindige bron van
zoet water - in de duinen worden geïnfiltreerd en
teruggewonnen. Dit is nog steeds de belangrijkste
manier van drinkwaterwinning in de AWD, naast enige
diepe winning en grondwaterkanalen.
www.onsbloemendaai.nl nr. 2 zomer 2012 13
