Het stichtingscartouche in de
dorpskerk van Bloemendaal
Het heeft de dorpskerk van Bloemendaal niet aan historische belangstelling ontbroken.
Dankzij de boeken van Sliggers (1986] en Den Hertog [zo 11) is over het gebouw en zijn
geschiedenis al heel wat bekend. Toch is er ook nog van alles onopgehelderd. Een drietal
onderzoekers, allen oud-medewerkers van de Universiteit van Amsterdamneemt in een
reeks artikelen enkele opvallende en soms raadselachtige op- en inschriften in de kerk onder
de loep. In deze aflevering komt een gedenksteen in de kerkmuur aan bod nadat in het
voorjaarsnummer de tekst boven de ingang door hen is behandeld.
Jan Jansz. de Vos en
de Haarlemse classicisten
De Van der
Camer-
cartouche
NHA. (foto
Amal Ahmed)
Door Marion van Bussel- Eijlander, Peter van der Eerden en Louk Meijer
Tot de sieraden van de Bloemendaalse dorpskerk
behoort een groot gebeeldhouwd cartouche met
een gedicht over de stichting van de kerk, dat rechts
van de kansel is ingemetseld. Het is een fraai en
gecompliceerd stukwerk. Binnen het kader van vloeiend
rolwerk, waaruit boven en onder groteske mascarons
te voorschijn komen, houden links en rechts twee putti
(mollige kinderfiguurtjes/cherubijntjes-red) in een
elegante stand een uitgerold doek omhoog waarop het
stichtingsgedicht vermeld staat. Aan de buitenzijden van
het rolwerk zijn de wapens van de stichters (Van) Loo en
Van der Camer aangebracht.
De steen bestaat uit vijf onderdelen: het middenstuk met
het gedicht en daaromheen vier losse boven-onder- en
zijstukken, die het eigenlijke beeldhouwwerk bevatten.
Het centrale tekstgedeelte is niet noodzakelijkerwijze het
werk van een kunstenaar: elke goede steenhouwer kon
een dergelijk blok hakken.
Dat is zeker niet het geval voor het rolwerk en de
figuratieve elementen, die van hoog niveau zijn en een
beeldhouwer van enige naam en faam doen vermoeden.
Men is geneigd die in Haarlem te zoeken, al is voor dit
soort werk een opdracht in Amsterdam niet uit te sluiten.
De hele kerk was evenwel grotendeels een Haarlemse
onderneming. De beide stichters waren bestuurders van
de stad en, zoals de meesten van hun collegae, nauw
verbonden met het rijke culturele leven aldaar. Van de
kerkbanken weten we, dat ze op het Prinsenhof achter
het stadhuis getimmerd zijn. De glazen zijn het werk
van de Haarlemse stadsglasschrijver Pieter Holsteyn en
de architectuur van de kerk draagt het stempel van het
Haarlemse classicisme. Helaas onttrekt de Haarlemse
beeldhouwkunst van deze periode zich bijna volledig
www.onsbloemendaal.nl nr. 2 zomer 2012 23
