Landschappelijke opzet revitaliseringplan
De landschappelijke hoofdopzet van het plan
is ruimtelijk van hoog niveau, passend binnen
de bijzondere kwaliteiten van dit deel van de
binnenduinzoom. Het plan gaat uit van een
omvattende en samenhangende inrichting van de
buitenplaats in relatie met de omgeving.
Met betrekking tot de natuurinvestering volgens de
Regeling Rood voor Groen lijken de voorstellen nogal
mager en incidenteel.
Een meer fundamentele ecologische benadering
vanuit de aanwezige landschappelijke en natuurlijke
overgangen, het hoge droge duin- en het lage
natte weidegebied, zou dit onderdeel voor de
onderbouwing van het ontwikkelingsvoorstel meer
gewicht hebben gegeven.
Bij toetsing van het plan aan de recente
ontwikkelingen ten aanzien van het cultureel erfgoed
(Behoud door vernieuwing) is van belang af te wegen
of de voorgestelde vernieuwing - de bouw van een
tweede huis op het landgoed - een voorwaarde is
om de waarden van en in het gebied in stand te
houden. Het is duidelijk dat er met de uitvoering
van de plannen elementen kunnen worden hersteld,
waardoor de allure wordt verhoogd en dat er een
impuls kan worden gegeven aan de versterking van
de natuurwaarden. Het niet bouwen van een tweede
huis houdt echter niet in dat het voortbestaan van het
bijzondere landschappelijk kader wordt bedreigd.
Splitsing en nieuwbouw
Onduidelijk is waarom wel landschappelijk
samenhang wordt nagestreefd maar het eigendom
moet worden gesplitst. Gezien de tijdshorizon - 200
tot 300 jaar - is deze afsplitsing een potentieel gevaar
voor verdere versnippering van de ooit als eenheid
ontworpen buitenplaats Elswout.
Argumenten dat instandhouding van het landgoed
alleen mogelijk zou zijn door splitsing en toevoegen
van een tweede woning, worden ontoereikend
onderbouwd.
Ten tijde van de aanschaf was duidelijk dat splitsing
en toevoegen van meer bebouwing op grond van het
vigerende bestemmingsplan niet mogelijk zou zijn.
Deze bepalingen zijn juist in het bestemmingsplan
opgenomen om te voorkomen dat de historische
eenheid van de buitenplaats/landgoed verloren gaat.
[In het onderhavige geval zou ook overwogen kunnen
worden om het zeer ruime hoofdhuis in te richten
voor dubbele bewoning.]
Voor zover er argumenten kunnen worden gevonden
in het gehanteerde onderliggende overheidsbeleid,
gebaseerd op de regelingen Rood voor Rood en
deels Rood voor Groen, overtuigen deze ook niet.
Dit zijn regelingen 'op maat'. De regelingen vragen
om een afweging. Bij de gebruikte kwantitatieve
benadering van de Rood voor Rood- regeling hoort
een kwalitatieve toets, zowel ten aanzien van de
architectonische en cultuurhistorische waarde van
de bestaande en verdwenen bebouwing als van
het architectonische en ruimtelijke niveau van de
voorgestelde nieuwbouw.
Het is zonder meer waar dat het nieuwe huis in
architectonisch opzicht als element een bijdrage
levert aan de verhoging van het niveau van
architectuur in de gemeente. Daarnaast is de situering
binnen dit afgesplitste deel van de buitenplaats
overtuigend. Het huis vormt echter een nieuw
focuspunt in de buitenplaats Elswout/Elswouthoek
daar waar de aanwezige en verdwenen bebouwing
een meer bij de periferie van de locatie passende
ondergeschikte betekenis hebben en hadden. Het
voorstel betekent dus een niet gewenste verschuiving
in de hiërarchie tussen de kern en de rand van de
oorspronkelijke buitenplaats.
Standpunt
Getoetst aan het bestemmingsplan, de landelijke
regelingen en gezien de beperkte onderbouwing van
de gehanteerde economische argumenten zijn wij
van mening dat splitsing van Elswouthoek in twee
afzonderlijke delen en toevoeging van een tweede
woning zoals voorgesteld ongewenst is omdat
daardoor de historische eenheid van de buitenplaats
door verdere versnippering wordt aangetast.
www.onsbloemendaal.nl nr. 2 zomer 2012 33
