Periander in Bloemendaal
BONARE1S QVIRS
Opden 17 -Marli -Heefl
Iohztn Vandcr Camcr OLidt xii
hciï'cn Indefe Kcrck tot /\c 1
be tosher cf, aendefe pi l acr
Gclcyt den cerRcn ftccn
Het heeft de dorpskerk van Bloemendaal niet aan historische belangstelling
ontbroken. Dankzij de boeken van Sliders (1986) en Den Hertog [zon] is
over het gebouw en zijn geschiedenis al heel wat bekend. Toch is er ook no^
van alles onopgehelderd. Een drietal onderzoekersallen oud-medewerkers
van de Universiteit van Amsterdam, neemt in een reeks artikelen enkele
opvallende en soms raadselachtige op- en inschriften in de kerk onder de loep.
In deze aflevering komt een gedenksteen in de kerkmuur aan bod, nadat in
het zomernummer de stichtingscartouche is behandeld.
Een raadselachtige pilaer
Peter van der Eerden, Louk Meijer en Marion van Bussel- Eijlander
n de zuidmuur van de Bloemendaalse dorpskerk, oostelijk van de kansel, bevindt zich een
gedenksteen, waarop vermeld wordt dat de eerste steen van de kerk door Johan van der
Camer oudtxii laren is gelegd. Of liever een eerste steen, want aan de andere zijde van de
kansel is een tweede steen ingemetseld die eveneens een eerstesteenlegging memoreert, in
dit geval door Claes (van) Loo. Beide stenen werden op 17 maart 1635 gelegd. Kennelijk werd
de eer van deze handeling gedeeld door de twee steenleggers en vooral door hun beider
vaders, vooraanstaande Haarlemse patriciërs en Bloemendaalse landgoedbezitters, die de
bouw van de kerk sterk hadden bevorderd.
Het grootste deel van de tekst op de steen spreekt voor zich zelf. Twee elementen ervan
vragen echter om verduidelijking: de Latijnse woorden in kapitalen waarmee de tekst begint
en de verwijzing naar desepilaer, waaraan de eerste steen zou zijn gelegd.
Om te beginnen, de op het eerste oog tamelijk mysterieuze pilaar. In de kerk ontbreken
namelijk pijlers of zelfs maar pilasters en die zijn er ook nooit geweest. Het woord op de steen
moet dus wel naar een ander bouwonderdeel verwijzen. En dat kan alleen maar één van
de twaalf prominente steunberen zijn, aan de buitenzijde van het gebouw, die men in de
zeventiende eeuw ook wel met de term pilaer placht aan te duiden. Van de memoriesteen
van Claes Loo is bekend dat deze tot in de twintigste eeuw in een steunbeer aan de
zuidzijde van de kerk zat ingemetseld. Men is dus geneigd voor de Van der Camersteen een
vergelijkbare plaats te veronderstellen. Daarbij doet zich echter een probleem voor: de steen
www.onsbloemendaal.nl nr 3 najaar 2012
