www.onsbloemendaal.nl nr. 2 zomer 2014
Een heer in het
boekenvak
Vanaf 1972 was
Laurens van
Krevelen aan
Meulenhoff verbonden. Het werk
van veel bekende Nederlandse
schrijvers verscheen bij en dankzij
hem: Frans Kellendonk, Maarten
Biesheuvel en Jan Siebelink.
Adriaan van Dis debuteerde bij
Meulenhoff met de novelle Nathan
Sid (1983) en Nelleke Noordervliet
met Tine of De dalen waar het leven
woont (1987). Van Krevelen gaf ook
minder bekende auteurs uit van
wie hij het werk belangrijk vond,
zoals Aards bezit (1986) van Hilbert
Kuik. Grote buitenlandse auteurs
als Gabriël Garcia Marquez en
Philip Roth wist hij aan zijn fonds
te binden. In 1975 was hij de spil
in het comité tot steun van de
tot gevangenisstraf veroordeelde
Zuid-Afrikaanse dichter Breyten
Breytenbach, met wie hij bevriend
was (en nog steeds is). Hij vertaalde
de poëzie van Octavio Paz en
nodigde de Peruviaanse schrijver
Mario Vargas Llosa voor een
bezoek aan ons land. Van Krevelen
is nog het type van de gentleman-
uitgever, 'een beschaafde,
fijnzinnige literatuurliefhebber,
zoals hij in de Geschiedenis van
de Nederlandse bibliofilie wordt
genoemd. Maar hij had niet alleen
oog voor een hoog literair gehalte,
maar was ook een ondernemer die
wist dat er bestsellers nodig waren
om ander, minder goedlopend,
werk op de markt te brengen. Zelf
constateerde hij in zijn boek De stijl
van de uitgever (2002) dat de tijd
van de gentleman-uitgever voorbij
is. De moderne uitgever laat zich
niet meer primair leiden door
smaak, maar door 'de markt'. Hij
is een manager geworden die in
termen van 'doelgroepen' denkt.
Laurens Vancrevel
In 2007 verhuisden Laurens
van Krevelen en zijn vrouw
Frida de Jong, vertaalster
van Oud-Ierse literatuur, van
Amsterdam naar Bloemendaal
om 'meer lucht te krijgen, zoals
hij zegt. In Bloemendaal wijdt
hij zich aan zijn oude liefde,
het uitgeven van surrealistisch
werk van Nederlandse en
buitenlandse auteurs en hij
publiceert gedichten, essays en
vertalingen van hem zelf onder zijn
pseudoniem Laurens Vancrevel.
('Fransen kunnen dat gemakkelijker
uitspreken'). Zijn liefde voor het
surrealisme dateert al van begin
jaren zestig. In Parijs kocht hij toen
de bundel Poèmes (1948) van de
surrealist André Breton, die in zijn
gericht is op sociale veranderingen,
terwijl het surrealisme de rol van
de creativiteit benadrukt. Een
mede-surrealist van Van Krevelen,
Her de Vries, had met Breton in
Parijs kennis gemaakt en in 1960
publiceerde het surrealistenblad
Bief een fragment uit het manifest
van de nieuwe Nederlandse
groep surrealisten onder de kop
'Du pays des brumes blondes,
een woordspeling op de blonde
duinen waar Nederland zo bekend
om is. Daarmee was de titel
geboren van het tijdschrift Brumes
Blondes (Blonde Nevelen), een
'bulletin d'informations surréalistes,
dat Laurens van Krevelen en Her
de Vries in 1964 begonnen uit te
geven en dat met onderbrekingen
tot op heden verschijnt.
Van Krevelen is nog het type van de gentleman-uitgever,
een beschaafde, fijnzinnige literatuurliefhebber genoemd.
Manifeste du Surréalisme (1924)
het belang van dromen en het
onbewuste benadrukte. Breton
werd het middelpunt van een
kring surrealistische kunstenaars
en ook Van Krevelen werd
gefascineerd door 'de onbegrensde
wereld van de verbeelding en
de alle conventies doorbrekende
radicaal-artistieke levenshouding.
Het is een 'visie op het leven
en creativiteit, vertelt hij in zijn
mooie, rustig ingerichte huis.
'Een streven naar vrijheid. Een
poging om de geest vrij te maken
van de dwingende invloed van
onze samenleving. Het brengt
de verbeelding aan de macht.
Het surrealisme is verwant aan
het anarchisme, dat echter meer
Bibliofiele uitgeverij
Brumes Blondes is ook de naam
van de kleine uitgeverij, opgericht
in 2004 en gevestigd op het adres
van Laurens van Krevelen. 'Het is
liefdewerk, zegt hij. Boeken en
boekjes verschijnen in oplagen
van ongeveer 200 exemplaren en
worden verspreid in eigen kring en
via enkele boekwinkels. Vaak werk
dat andere uitgevers niet willen
uitgeven. Jan G. Elburg publiceerde
aanvankelijk bij De Bezige Bij -
waarvan hij een van de oprichters
was -, en later bij Meulenhoff
en Brumes Blondes publiceerde
postuum zijn nog niet eerder
verschenen proza en poëzie. Kleine
uitgaven onder de naam 'Katernen'
verschenen met onder meer
www.onsbloemendaal.nl nr. 2 zomer 2014
Uitgever Laurens van Krevelen (foto Jacques Precair 2009)
gedichten van Theo van Baaren,
Gertrude Pape en L. Th. Lehmann.
In 2012 verscheen bij Brumes
Blondes de Nieuwe anthologie
van de Nederlandse surrealistische
poëzie met gedichten van ruim
veertig Nederlandse dichters,
onder wie Gerrit Kouwenaar,
Simon Vinkenoog, C. Buddingh'
en Laurens Vancrevel. In 2009
ontdekte Willemijn Stokvis,
specialiste van de Cobra
beweging, bij een jeugdvriend
van Cobra-schilder Eugène
Brands onbekende surrealistische
tekeningen, foto's en collages uit
zijn jeugd, maar ook verhalen,
gedichten, aforismen en essays
van hem uit de periode 1938
1947. Bij Brumes Blondes
verschenen in 2012 - tien jaar na
de dood van Brands - twee
boeken met diens vroege werk:
Het sterffeest (proza) en
Sterrenbeelden in het zand
(poëzie), beide met tekeningen
van zijn hand. Een postuum
debuut!
Internationale vriendenkring
Laurens van Krevelen gaf
surrealistisch werk uit van Anaïs
Nin (1903-1977), die hij goed
heeft gekend, en van minder
bekende buitenlandse schrijvers
uit Tsjechië, Slowakije, Roemenië
en Zuid-Amerika. 'Het is een soort
internationale vriendenkring' zegt
hij. In totaal telt de fondslijst van
Brumes Blondes ongeveer twintig
titels. De meest recente uitgave is
getiteld Ce qui sera/what will be/lo
que sera. Almanac of the international
surrealist movement (2014) met
maar liefst 173 medewerkers uit 25
landen.
Surrealistische bibliotheek
Laurens van Krevelen bezit ook een
indrukwekkende bibliotheek op
het gebied van het surrealisme. In
openbare en wetenschappelijke
bibliotheken in Nederland is
het surrealisme nauwelijks
vertegenwoordigd. Zoals ook
de Nederlandse musea volgens
hem de surrealistische kunst
veronachtzamen. In december
2009 ontving Laurens van Krevelen
in Haarlem de Laurens Janszoon
Costerprijs, die om het jaar wordt
uitgereikt aan iemand die zich
bijzonder verdienstelijk heeft
gemaakt voor de wereld van het
boek. Adriaan van Dis zei bij die
gelegenheid dat Van Krevelen niet
iemand is die de media opzoekt.
Op journalisten is hij niet erg
gesteld. Of dat waar is, weet ik niet,
maar Ons Bloemendaal wilde hij
gelukkig ontvangen.
Uitgeverij Brumes Blondes
De Genestetweg 16
2061 VC Bloemendaal
krevelen@xs4all.nl
Literatuur: Piet J. Buijnsters,
Geschiedenis van de Nederlandse
bibliofilie. Boek- en prentverzamelaars
1750-2010 (Nijmegen, Vantilt2010)
Nop Maas (red.), Laurens van Krevelen.
Laurens Janszoon Costerprijs 2009
(Haarlem, Stichting Laurens Janszoon
Coster 2009).
