Van de redactie
ai
4 www.onsbloemendaal.nl nr. 3 herfst 2014
Vinkers en andere vangers
Eeuwenlang, jaar in jaar uit, is onze mooie gemeente het decor geweest
voor een moorddadig drama waar moderne gevoelige zielen van zouden
gruwen. In het herfstseizoen, tijdens de vogeltrek, klapten overal in het
duingebied de netten dicht over argeloze, listig gelokte vinken en andere
trekvogels, die daarna genadeloos werden afgemaakt, en opgegeten.
In 1912 was het afgelopen met dit wrede vermaak, want toen werd het
vinken verboden. De vinkenbanen raakten in verval en op twee curieuze
'vinkershuisjes' na is er weinig meer van over.
Nergens in Nederland waren zoveel vinkenbanen als hier, zoals biologe Gert
Baeyens constateert. Zij treedt in dit themanummer op als gastredacteur,
en maakt ons onder meer deelgenoot van haar speurtocht naar de vele
verdwenen vinkenbanen. En uitgebreidere publicatie over dit intrigerende
onderwerp ligt in het verschiet.
Het waren vooral de plaatselijke grootgrondbezitters zoals de Van Lenneps
en hun even deftige vrienden die zich met het vinken vermeiden. Ook de
jacht in de duinen beoefenden ze met overgave; Wim Post schrijft er over.
Eenvoudiger lieden konden hun jachtinstinct slechts uitleven in de stroperij
Menig duinkonijn legde zo het loodje, maar voor de stropers zelf was hun
clandestiene bezigheid ook niet zonder risico. Wel legitiem, en nauwkeurig
gereguleerd was de vangst van eenden in 'eendenkooien'. Martin Bunnik
vertelt hoe het toeging in de verdwenen kooi bij Bennebroek: een slim
samenspel van de eenden, de kooiker en zijn hondje, waarbij de eerste het
natuurlijk wel aflegden.
Hoe wij ook denken over het vangen en doden van wilde dieren, het is een
wezenlijk bestanddeel van onze geschiedenis, zoals bijvoorbeeld blijkt uit
veel veldnamen en nog gebruikte uitdrukkingen. Wat denkt u van blinde
vinken? Lekker met bloemkool.
Paulanha van den Berg-Diamant, Marie-Christine Marres, RosemarijSchotte,
Gert Jan van Setten en Inge de Wilde. Gastredacteur Dr. Gert Baeyens.
om ons heen,1966
'v
www.onsbloemendaal.nl nr. 3 herfst 2014 5
Ten westen van het vinkershuis ligt de druip, het veldje waarop de netten werden uitgespreid. Van binnenuit kon de
vinkersbaas met behulp van het vinkentouw de netten dichtslaan, zodra er voldoende vogels op de druip waren geland.
In het hout, de boompjes die op de zuidwal staan getekend, konden de overtrekkende vinken landen, nadat ze door de
gekooide soortgenoten met gezang naar beneden waren gelokt (Tekening Hans Vader).
Wim Post en Gert Baeyens
Tijdens het onderzoek naar jachtgebruiken voor het boek Lezen in het duin, ontdekten Gert
Baeyens enJoop Mourik dat publicaties over Bloemendaalse vinkenbanen veel hiaten bevatten.
Dit onderzoek is later uitgebreid door succesvol speurwerk van Wim Post en Hans Vader. Alle vier
genoemde auteurs bundelden hun resultaten in een nieuwe, nog te publiceren uitgave.
