www.onsbloemendaal.nl nr. 4 winter 2014
het schilderij omstreeks 1795 tot stand kwam, en in die
tijd waren dat Paulina Adriana Boreel en haar broer Jacob
Boreel. Zij waren de twee erfgenamen van hun vader Jacob
Boreel Jacobszoon, die in 1794 was overleden. In dit geval
zou Paulina de moeder op het schilderij kunnen zijn. Zij
huwde op 22 april 1792 in de Nieuwe Kerk te Amsterdam
met mr. Willem Rendorp (1769-1827) heer van Marquette.
Willem Rendorp zou dan de afgebeelde vader kunnen zijn.
Broer Jacob Boreel valt af. Die is pas decennia later gehuwd
met Maria Johanne Willoughby de Lemos (1806-1861).
Om de datering van het schilderij te kunnen bepalen is
de kleding van de personen belangrijk. Een jaartal rond
1795 zou bij die van het echtpaar goed passen. Beiden zijn
gekleed naar de toen heersende Engelse mode. De man
op het schilderij heeft een zwarte jas aan en draagt hoge
kuitlaarzen, een ruiter- en jachtkostuum. Wat ook aardig
klopt, is de leeftijd van het staande kind. Dat zou heel goed
Joachim kunnen zijn, die als eerste kind van het echtpaar
Rendorp-Boreel gedoopt werd in de Amsterdamse
Amstelkerk op 31 maart 1793. Op het schilderij heeft hij
een jurkje aan, kleding die destijds ook door jongetjes werd
gedragen. Zijn leeftijd zou dus twee jaar zijn. Hun tweede
kind werd geboren op 8 juli 1794 en kreeg de naam
Johanna Barbara. Zij zou op het schilderij, op de schoot
van haar moeder, ongeveer een jaar kunnen zijn. Misschien
was haar eerste verjaardag wel de aanleiding voor het
portret. Een eerste verjaardag van een kind was immers
een heugelijke gebeurtenis, temeer omdat veel baby's die
leeftijd niet haalden.
Symbolen op het schilderij
De symboliek op het schilderij ondersteunt mijn
veronderstelling over de datering. Rechtsonder zien we
een natuurstenen zuil of piédestal die aan de voorkant is
voorzien door een in reliëf uitgehouwen mannenhoofd.
Het haar van de man wordt duidelijk in een staart
gedragen, zoals mode was in het midden van de 18de
eeuw. Opmerkelijk is ook dat rechts van de zuil een
treurend boompje staat met omlaag hangende takken en
een stuk gevallen tuinvaas op de grond. Het zou heel goed
kunnen dat de persoon op de zuil de vader van Paulina
Adriana voorstelt, Jacob Boreel dus, die op 21 november
1794 was overleden.
Vuurwerk op Elswout
In de korte periode dat Paulina en haar broer Jacob Elswout
in eigendom hadden, vond er op het landgoed nog een
groot vuurwerk plaats, op 24 augustus 1802. Vanaf het
hoge duin achter Kraantje Lek werd het schouwspel door
een groot aantal mensen gadegeslagen. De aanleiding is
niet bekend; misschien was het de viering van het tienjarig
huwelijk van Paulina en Willem. Op 3 februari 1803 verkocht
Paulina Adriana haar erfdeel voor 20.000 gulden aan haar
broer. Paulina en haar man Willem Rendorp woonden
toen al 's zomers op het Huis Marquette bij Heemskerk.
Twee jaar later, op 7 november 1805, verkocht Jacob, toen
verblijvende te Napels, het hele landgoed Elswout voor
65.000, gulden aan de Amsterdamse Willem Borski (1765
1814). Het echtpaar Rendorp zou na de geboorte van hun
twee genoemde kinderen met nog drie kinderen worden
verblijd, namelijk Jacob, gedoopt op 22 november 1795,
Anna Maria M. op 10 december 1797 en Willem E.M. op
23 augustus 1807. Dat dit echtpaar en hun twee oudste
kinderen de op het schilderij afgebeelde personen zijn,
meen ik genoegzaam te hebben aangetoond.
Met dank aan mevrouw M. Linker-Nagel en Jan-Willem van
Velsen.
Een liefde in Kennemerland
De familie Boreel en hun buitenplaats Beeckestijn
figureren prominent in een vergeten, maar nog redelijk
lezenswaardige roman van Marie van Zeggelen, 'Een Liefde
in Kennemerland'(1936). De liefde in de titel betreft die
tussen Catharina ('Cateau') Boreel en haar 'gouverneur'
(huisleraar), de Zwitser Claude de Salgas, gelukkig jong en
van oude Hugenootse adel. Cateau was een zuster van
'Cootje', Jacob Boreel Jacobsz.,en dus een tante van Paulina
Adriana Rendorp - Boreel, de dame op het schilderij.
Uiteindelijk krijgen de geliefden elkaar, maar daar gaan wel
300 pagina's aan vooraf.
In Museum van Loon, Keizersgracht 672, Amsterdam, is tot
19 januari 2015 de tentoonstelling 'Adriaan de Lelie - Het
achttiende-eeuwse familieportret' te zien. Ook het hier
besproken 'babbelstuk' hangt op die tentoonstelling.
Close-up van de Tempel op de berg uit de prent van
E.van Drielst
Gezicht over de kleine vijver naar de zogenaamde Tempelberg op
Elswout tegenwoordig. Op dit hoge punt van het landgoed liggen
nog restanten van het fundament van het tempeltje
Leerlingen van groep 8 van de Bornwaterschool op bezoek bij Fleurage Residence, het voormalige Wildhoef
Marie-Christine Marres, kinderen van de deelnemende scholen
Op 12 september vond de vijfde Open Monumenten Klassendag plaats. Op deze dag krijgen de
groepen 7 en 8 van basisscholen de gelegenheid om een monument bij hen in de buurt te bezoeken.
De Stichting Open Monumentendagen heeft speciaal voor dit project lesmateriaal ontwikkeld aan
de hand waarvan de kinderen leren wat monumenten eigenlijk zijn en waarom het belangrijk is
dat ze behouden blijven.
De Open Monumenten
klassendag
