BEKENDMAKING.
www.onsbloemendaal.nl nr. 4 winter 2014
Cartoon: Sinterklaas en Zwarte Piet, nog net op tijd
ondergedoken (website SOHB, rees@bloemendaal.nl)
kregen ze water en wat brood. Na enige tijd werden
de mannen twee rijnaken opgedreven. Die zouden
hen naar Kampen moeten brengen maar het slechte
weer belemmerde de oversteek en na twee barre
dagen was iedereen weer terug in Amsterdam.
In de herinneringen van Henk Grootegoed en ook
in andere bronnen over deze episode, wordt met
grote waardering gesproken over Dirk Duinker,
onderwijzer aan de Bornwaterschool, en zelf ook
opgepakt in zijn huis in Haarlem. Naar het schijnt
kon hij zich opwerpen als een soort Rode Kruis-
helper, en de meest behoeftige gevangenen
voorzien van dekens en extra voeding. Toen de
razzia-slachtoffers uiteindelijk per trein oostwaarts
werden vervoerd, was hij het die Henk en Arie aan
een raamplaats hielp, met het advies om bij de
eerste gelegenheid te ontsnappen.
Ontsnapping
Dat deden ze. Even voorbij Weesp, bij de Keverdijk,
sprongen ze uit het raam. Jong en lenig als ze
waren, bleven ze daarbij ongedeerd, maar wat
nu? Teruglopen naar Bloemendaal, wat anders.
Al gauw raakten ze elkaar kwijt, maar gelukkig
kregen ze allebei her en der hulp. Slachtoffers van
de slavenjacht konden wel op sympathie rekenen.
Zo kreeg Henk een lift van een boer met een
paardenkar vol melkbussen die hem bij Driemond
over de bewaakte brug over het Merwedekanaal
hielp. Vandaar liep hij via Abcoude en Ouderkerk
terug naar Bloemendaal, zo nu en dan gelaafd met
boterhammen, anijsmelk en, bij gebrek aan iets
voedzamers, rauwe witlof.
Op 19 december was hij weer in het nog steeds
lege huis aan het Kerkplein en tot zijn vreugde
arriveerde daar een paar dagen later ook zijn
broer Arie. Ze hervatten hun schimmige bestaan
en met veel lef en vindingrijkheid kwamen ze de
hongerwinter door. Op 30 april vierden ze hun
19de verjaardag, en vijf dagen later de bevrijding.
Henk lijkt van deze dramatische episode in
zijn leven geen blijvende schade te hebben
opgelopen; wél van een ontploffende zeemijn, die
hem in 1952 als opvarende van een mijnenveger
bijna het leven kostte. Hij hoopt volgend jaar
op 30 april zijn 89ste verjaardag te vieren, maar
betreurt het wel dat hij dan niet meer zoals
vroeger een gelukwens van koningin/prinses
Juliana zal ontvangen.
www.onsbloemendaal.nl nr. 4 winter 2014
Hel van Rees
Hoe verging het de mannen die niet konden
ontsnappen? De meesten kwamen terecht in 'de hel
van Rees' en die typering is niet overdreven. Rees
ligt aan de Rijn, tussen Emmerich en Wesel, niet ver
maar aan de verkeerde kant van de Nederlandse
grens. De minst fortuinlijke dwangarbeiders kwamen
terecht in het 'Auslanderlager Groine', gevestigd in
de droogschuren van een oude dakpannenfabriek,
waar weer en wind vrij spel hadden. Maar ook in
het naburige kamp Bienen werden de gevangenen
afgebeuld, uitgeput en uitgehongerd. In de vier harde
wintermaanden dat het kamp heeft bestaan, hebben
zeker 400 van de ca. 3.500 dwangarbeiders hun
verblijf daar niet overleefd. Ook hier komen we Dirk
Duinker tegen, die als 'Sanitater' alles deed om de vele
zieken en stervenden bij te staan.
Hoe hels ook, Rees was geen concentratiekamp en
enig contact met en hulp van de buitenwereld was
mogelijk. In Bloemendaal werd op 14 februari 1945
zelfs een bekendmaking aangeplakt dat allen die
daarvandaan bij de Sinterklaasrazzia waren afgevoerd,
zich in het kamp te Rees bevonden. Een inderhaast
opgericht comité was er toen al in geslaagd om
vanuit Haarlem, Heemstede en Bloemendaal voedsel
en medicamenten het kamp in, en enige tientallen
gevangenen er uit te krijgen. Die werden over
de grens in noodhospitalen opgevangen. In het
hospitaal te Doetinchem overleed op 17 februari
1945 de 17-jarige Johan Steetskamp, het enige
Bloemendaalse slachtoffer dat we bij naam kennen.
De volgende dag lukte het zijn vader het hospitaal te
bereiken: te laat om zijn zoon nog in leven te zien.
Veel informatie over de Sinterklaasrazzia, het Kamp Rees
en de gebroeders Grootegoed is te vinden op de website
van de Stichting Oorlogs Historie Bloemendaal. Kijk op:
www.1940-1945.bloemendaal.nl en
www.oorlogsarchief.bloemendaal.nl
Trein met razzia slachtoffers bij Haarlem, illegale foto
De rnwwicn Hiirlem, dit bij de j'Mic ruil*
dp 6 D«eml»r j.l- lijn ifjrrwrd. bebinden rich ilW
Jn hel AuiUndcfltjcr Grflm te (m (hij Emmerik).
UAMMMIfc,
li* Mhi*kif*p*f fepmiiI tM|+~*ilni 4m **n~
HM H
HM*
0* j-il fdcW
Mrl Icrr ÜMi
m p*m M*
Dan *§r*lf i* p«ll ito* imtim pp aw **m I
Op de libd mi op tart (ukpipJer moeten *«r-
meld worden
Ie* num en voortetïen win be-ïr&kltenc
3e dilfli Kampnummer
Ier, AuidArodfrljftr Grom
fihM u mmtm, i^irii nl M* M
ftoMM HUMfeal+n I 11 MjmHm tljp*»- <fs 4»bH* r* I# hbMaM IMI
Hri hna iwi tii -dj* Mf hWfri P»fcr- fffiw» iu.
Vt-*t> h#*. wtod l|idlMU|<i MfW IMI
A t ap HAANOAD IIV flHUUl 1«l -■* li UMtoi 1*04 a
C tdK G DINIDM, 10 HHIHM 1441 t
14 iibHi 4 WD«ft*0*6. ïi HÜWMI IWI
k 'Hjcjh, e dowudm; ll fPMAHW s
P (mat, f VlfOJWS II IFIIU4U |ÜNf m M
T l*» 1 nntoio, 14 fUHUÜI l*4i dh't* «M l-tl Wi
y*éndiidiA' jftoaiN. 4» n ii| 'ito'W-dl n
*h* iaaiii- m to ecbpn iltni |AÉ tmt 4% tof 4* f%i
hbo to Own*» tob h>n «*1* itfiwaa ii toto *tof< ruiu'i ml tm
toto". IH* llftn *1" d|*
MAJhlllHi 14 idk-iptn
Qtp -M. PllHlifr rk éi li.
jr p. i vu i#hih
