Interview met Benno Dinkelaar
Over het filmverleden van het huis 'Habeo Horam'
Het huis Habeo Horam (Ik heb de tijd) in Aerdenhout speelt een rol in het verleden - en misschien
ook in de toekomst - van de Nederlandse filmwereld. Gesprek met eigenaar Benno Dinkelaar.
Paulanha van den Berg-Diamant
Oorspronkelijk leek niets er op te wijzen dat het in 1908 door de bekende Haarlemse architect
J. van der Ban gebouwde huis Habeo Horam in Aerdenhoutdat inmiddels op de gemeentelijke
Monumentenlijst staatenige relatie met film zou hebben.
Tot de eerste generatie bewoners van vóór de Tweede Wereldoorlog behoorde defamilie Sterck.
DrJ.F.M. Sterck (1859-1941) was een Vondel-kennerzijn vrouw de historica Johanna
M. Sterck-Proot (1868-1945) werd bekend door onder andere de boeken Geschiedenis van
Aerdenhout (1939) en De historische schoonheid van Haarlem (1946).
www.onsbloemendaal.nl nr.1 voorjaar 2015 21
Jean Desmet, bioscoopexploitant
en filmdistributeur
Van midden jaren vijftig tot eind jaren
tachtig van de vorige eeuw werd het
huis bewoond door de familie Hughan-
Desmet. Schoonzoon Frederik C.J. ('Tod')
Hughan (Soerabaja 1909 - Aerdenhout 1995) was een
groot tennisser. Het verklaart de aanwezigheid van
een gravel tennisbaan naast het huis, die 's zomers
nog steeds wordt bespeeld. Tod werd vanaf 1936
vijfmaal Nederlands kampioen in het enkelspel en hij
nam eenmaal deel aan Roland Garros en vier keer aan
Wimbledon. Hughan trouwde met Jeanne H.P. Desmet
(Amsterdam1912 - Schalkwijk1992), dochter van de
beroemde bioscoopexploitant en filmdistributeur Jean
Desmet. Desmet en zijn familieleden exploiteerden
ondermeer de bioscopen Cinema Parisien in Rotterdam
en het gelijknamige theater op de Nieuwendijk in
Amsterdam. Desmet's kleindochter Ilse Hughan schonk
na sluiting en verkoop van deze bioscoop in 1991 het
interieur aan het Nederlands Filmmuseum, thans Eye
Film Institute Netherlands in Amsterdam. Dit originele
Parisien-interieur kreeg in 2014 een nieuwe plek in
bioscoop de Filmhallen in Amsterdam. Jean Desmet
woonde op de Zandvoorterweg 14 in Aerdenhout
waar hij in 1956 overleed. In Studio Desmet - voorheen
Desmet Filmtheater - op de Plantage Middenlaan in
Amsterdam leeft de naam van de familie voort.
Gesprek met Ilse Hughan
Kleindochter Ilse (61) vertelt in een persoonlijk
gesprek in Eye dat haar grootvader, Jean Desmet,
alles bewaarde, zelfs tot aan boodschappenbrie^es
toe. Van weinig pioniers uit de beginperiode van de
filmindustrie bestaat een eeuw later nog de hele
nalatenschap.
Cinema Parisien op de Nieuwendijk was als haar tweede
huis. Vanuit Aerdenhout reisde zij als achtjarige met de
trein naar Amsterdam CS en liep naar de Nieuwendijk
waar haar moeder, Jeanne, het bioscoopbedrijf na de
dood van Desmet, had overgenomen. Het kantoor en
ook het archief was boven de bioscoop.
Het bewaren van films in een tijd dat
bioscoopexploitanten er een wegwerpproduct in
zagen als ze geen geld meer opbrachten, heeft de
naam Desmet in de internationale filmwereld beroemd
gemaakt. De in totaal kleine duizend films, bijbehorende
affiches, vijftienhonderd foto's en tienduizenden
documenten vormen de Desmetcollectie, die door
Unesco tot cultureel werelderfgoed is bestempeld en
de basis vormt van het filmarchief in Eye.
Ilse heeft de traditie van haar familie in de filmwereld
voortgezet, eerst als filmvertaalster en nu als
filmproducente. Zij werkt vanuit Amsterdam en
Buenos Aires.
Opnamen van De Aanslag van Harry Mulisch
Vanaf de jaren tachtig bewoont Benno Dinkelaar Habeo
Horam en sindsdien heeft het huis vele malen dienst
gedaan als filmdecor voor uiteenlopende films.
De meest aangrijpende film die deels is opgenomen in
zijn huis was De Aanslag (1986) van Fons Rademakers
naar het boek van Harry Mulisch met in de hoofdrollen
Derek de Lint, Monique van der Ven en Marc van
Uchelen. Er werd twee weken in het huis gefilmd
waarvan in totaal dertien minuten film zijn gebruikt.
Het huis werd getransformeerd tot hoofdkantoor
van de Oberkommandatur. De woonkamer werd
groen geverfd, er kwam een sokkel met een adelaar
erop achter een groot bureau, in de gang hingen
hakenkruizen en aan de muur een afbeelding van de
Führer. Niet erg prettig allemaal.
