0 www.onsbloemendaal.nl nr. 3 najaar 2016
www.onsbloemendaal.nl nr. 3 najaar 2016
De s eeltcifel van het or ei 1914 Bunge temidden van een groep medewerkers bij de voorbereiding van Salome, in 1914. V.i.n.r. Henri Viotta,
Edith Walker, J.C. Bunge, Carl Weigel en August Strater
in palissanderhout uitgevoerd met schitterende
houtsnijwerken die verwijzen naar de opera's van
Wagner. De tafel bevatte het rollenmechanisme, een
pedaal en twee klavieren; met beide konden alle pijpen
bespeeld worden. Jarenlang is Villa Kareol dankzij
dit orgel en de geestdrift van Bunge een belangrijke
ontmoetingsplaats voor Wagnerliefhebbers geweest.
Inboedel naar Duitsland
In 1934 stierf J.C. Bunge aan een longontsteking.
Kinderloos gebleven, vermaakte hij Villa Kareol aan
Hilde, een huisvriendin, die in de loop der jaren als
een dochter voor hem was geworden. Toen zij in 1941
overleed, kwam de erfenis in handen van haar familie
die de gehele inboedel van de villa naar Duitsland liet
afvoeren, alwaar het in 1944 door een bombardement
geheel verwoest werd. Bij het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog heeft Kareol nog enige tijd dienst gedaan
als revalidatiecentrum voor militairen, waar het orgel
regelmatig geklonken heeft. Wat er vervolgens met Villa
Kareol gebeurd is, is bekend. Het lot van het orgel was
echter ongewis. Tot 1992.
Elthetokerk in Amsterdam Oost
In 1992 werd het Pianolamuseum gebeld door
de koster van de Elthetokerk in Amsterdam Oost.
De kerk stond op het punt gesloopt te worden
en ook het orgel zou worden ontmanteld. De
koster vroeg zich af of het museum interesse
had in een metallofoon. Gealarmeerd toog de
heer Janse naar de kerk. Een metallofoon werd
immers vooral gebruikt in muzieksalons. Groot
was dan ook zijn vreugde toen hij daar het orgel
uit villa Kareol aantrof, niet meer compleet helaas
en ook niet meer geheel in originele staat, maar
dankzij de minutieuze aantekeningen van de
orgeldeskundige die in 1948 betrokken was bij
de plaatsing van het Aeolian orgel, waren alle
veranderingen goed in kaart te brengen. Alleen
het rollenmechanisme bestond niet meer en veel
orgelpijpen waren weggegeven.
Orgel in veiligheid
Ondanks dat het museum bezig was te verhuizen
naar de Westerstraat en totaal geen ruimte
had voor het instrument, wilde de heer Janse
het toch in veiligheid brengen. Alle onderdelen
van het orgel zijn inmiddels verspreid over het
museum opgeslagen. Het museum hoopt het ooit
weer te kunnen opbouwen en de salon te kunnen
reconstrueren, waar dit instrument heeft gestaan.
Er werd een zoektocht naar de pijpen gestart die
zo weinig resultaat opleverde dat er ook gezocht is
naar onderdelen van gesloopte orgels uit andere
landen. Inmiddels is er voldoende materiaal
verzameld om het orgel te kunnen restaureren. Het
toonaangevende woontijdschift Innen-Dekoration
heeft in 1914 een heel themanummer gewijd aan
'Das Landhaus Kareol in Aerdenhout'. De foto's van
de muzieksalon met het orgelfront en de speeltafel
geven een goed beeld van de oorspronkelijke salon
en zullen een goede hulp zijn bij de reconstructie
ervan.
Zodra het museum de bovengelegen verdieping in
gebruik kan nemen, zal het niet lang meer duren
voordat er genoten kan worden van de klanken van
het Aeolian Pipe Organ.
(Foto's: Innen Dekoration)
Het Pianolamuseum, Amsterdam
Meer informatie over het restauratieproject is te
vinden op www.pianola.nl. Kies het kopje pianola
en vervolgens het kopje aeolian pipe-organ
