Willem Philip Kops: verlicht,
veelzijdig en vermogend
10 www.onsbloemendaal.nl nr. 1 voorjaar 2017
Wildhoef rond 1965 met de gebogen uitbouw. De putti prijken nog op de daklijst,
de figuurtjes, stellen de jaargetijden voor en zijn nu binnen te zien.
gehad en dat juist aan de oostzijde pas later een
stuk is bijgebouwd. We moeten ons Van Valkenburgs
buitenplaats dus wèl voorstellen als een rechthoekig
blokje, ongeveer zoals door Jacob de Vos ca. 1790
(zie afbeelding) schetsmatig getekend, maar dan
wat verder van de weg af dan het huidige huis. Hoe
dan ook, de boerenwoning uit de 17e eeuw was
inmiddels tot een echte buitenplaats gepromoveerd.
Maar het kon nog een stuk rianter.
Johanna en Willem Philip Kops (1783-1805)
Over de Kopsen wordt elders in deze aflevering
verteld. Hier gaat het slechts om de ingreep
in het huis door Willem Philip in de jaren '90.
Daartoe wendde hij zich tot de Amsterdamse
stadsbouwmeester Abraham van der Hart. In
diens kielzog volgde ook de stadsbeeldhouwer
Anthony Ziesenis. Wildhoef werd deze keer niet
alleen opnieuw groter, maar voor het eerst ook
architectonisch naar een hoger niveau getild. Van
der Hart ontwierp een vernieuwde westvleugel,
viermaal zo lang als diep en midden daarachter een
precies vierkant blok met een nieuwe oostbeuk. De
tuinvleugel had zeven vensters, de oost fagade vijf.
Een aantrekkelijke suggestie van de genoemde
bouwhistorici is, dat de parterre van de westvleugel
als galerij voor Kops' kunstverzameling heeft
gediend. Het vierkante blok en de verdieping zullen
de woon- en dienstvertrekken hebben bevat.
Verder bracht Van der Hart een aantal voor hem
typerende stijlkenmerken aan. Vooral aan de
westkant is daar nog veel van te zien. Te denken
valt aan de dispositie met de rondbogige en rechte
vensters, de sterk geprofileerde lijsten, de destijds
moderne 'Franse' vensters, de decoratie van de
bovendorpels in het middengedeelte en uiteraard
het timpaan, dat elders behandeld wordt.
De nazaten van Kops (1805-1936) en nadien
(1836-heden)
Na Kops' dood bleven zijn weduwe en enkele
generaties van zijn nazaten het pand bewonen.
Zo groot als het huis inmiddels was, op enig moment
in de eerste helft van de negentiende eeuw is het
toch nog eenmaal uitgebreid. Aan de noordoostkant
kreeg het een zesde travee erbij en werd de
westvleugel met een gebogen noordelijke uitbouw
verlengd (de zuidelijke uitbouw is recent). Met deze
aanbouwen gingen de classicistische proporties en
de symmetrie, die Van der Hart had aangebracht,
verloren. Vooral de noordzijde kreeg een rommelige
structuur. Nadien zal er tot de dood in 1936 van de
laatste verwante van Kops, Cornelia van Wickevoort
Crommelin, niet veel wezenlijks aan het gebouw
veranderd zijn. In 1936 begon een periode van
leegstand en grove verwaarlozing, die bijna tot de
ondergang van het huis heeft geleid. In 1950 volgde
echter een externe restauratie. Het interieur werd
aangepast aan de eisen van de nieuwe bestemming
als bejaardentehuis.
Aquarel naar een portret
van Willem Philip
Kops (1755-1805) van
Charles Howard Hodges
1801(RKD)
Gert Jan van Setten
Het oude huis Wildhoef dankt zijn huidige vorm vooral aan één
uitzonderlijke bewoner: de vermogende doopsgezinde Haarlemmer
Willem Philip Kops (1755 - 1805). Hij was een fervent liefhebber van de
beeldende kunsten, maar ook van literatuur en toneel, en daarnaast actief
in de stadspolitiek en in de doopsgezinde gemeente. Het wereldberoemde
schilderij 'Gezicht op Delft' van Johannes Vermeer, was in zijn tijd op
Wildhoef te bewonderen.
www.onsbloemendaal.nl nr. 1 voorjaar 2017
