Mijne engelieve Kops
h HLra
ill Hlfli®H HHH
R
Myne engelieve Kops is bij mij geweest, meermalen.
Gezicht op het park en het huis Sonsbeek, Anoniem, 1822-1846 (GA Arnhem)
Gert Jan van Setten
Korte tijd, nog geen drie en een halfjaar, was Wildhoef in eigendom
van Johanna Kops, de zuster van de bekende Willem Philip, die het in
1787 van haar kocht. Van haar weten we niet veel met zekerheid, maar
wat we wel weten prikkelt de nieuwsgierigheid. Zoveel is zeker dat ze
een zakelijke relatie had met de kinderversjesdichter Hieronymus van
Alphen, en een emotionele met een andere beroemde letterkundige
tijdgenoot Betje Wolff.
lid ld!
www.onsbloemendaal.nl nr. 1 voorjaar 2017
Door de geopende halve deuren en luik een blik in het studeervertrek 'het rieten
kluisje' op Lommerlust. Links en rechts tegen hagen tuingereedschap (NHA)
Johanna Kops werd geboren te Haarlem op 22 maart 1753, als dochter van de
doopsgezinde textielhandelaar Willem Kops (1724 - 1776) en Katharina van
Vollenhoven. Op 4 april 1773 werd zij 'bediend met het Heilig Doopsel' in de
Doopsgezinde kerk aan de Frankestraat. Behalve haar twee jaar jongere broer
Willem Philip waren er geen overlevende kinderen, en beiden werden erfgenaam
van een aanzienlijk fortuin.
Op 3 juli 1784 verwerft zij voor 19.692 gulden en 15 stuivers de hofstede Wildhoef en
omliggende percelen van de erven van de vorige eigenaar, de Haarlemse regent mr. Mattheus
Willem van Valkenburg. Als executeurs treden op diens schoonzoons mr. Josias Hubrecht
en mr. Hieronymus van Alphen, procureur-generaal te Utrecht, en jawel: de dichter van het
onsterfelijke 'De Pruimeboom' (1773). Ruim een jaar later koopt Johanna ook nog de gronden
van de gesloopte hofstede 'Veen en Duin', groot 12 morgen en 314 roeden, voor de somma
van 12.293 gulden en 13 stuivers. Op 6 december 1787 doet zij alles weer van de hand. Dan
draagt haar gevolmachtigde Simon Veen het geheel over aan broer Willem Philip, voor het
ronde bedrag van 30.000 gulden.
Vragen
Eenduidige rechtshandelingen, maar er rijzen wel vragen. Waarom doet ze zo snel met verlies
weer afstand van haar bezit, en waarom moet daar een gevolmachtigde aan te pas komen?
Nog vreemder wordt het wanneer wij vernemen dat de machtiging van Veen plaats vindt
in de 'Diergaarde' te Kleef, op 10 november 1787, en dat ze inmiddels gehuwd is met een
nogal onwaarschijnlijke kandidaat. Geen nette jongen uit de buurt, maar een obscure heer
Jan Frederik Diemer, met wie zij, volgens mejuffrouw A.M.G. Nierhoff (oud-archivaris van
de gemeente Bloemendaal), 'elders' woont. Dat zou wel eens in het verre Arnhem kunnen
zijn, want in 1790 koopt het paar daar het riante landgoed 'Hartgesberg', thans 'Sonsbeek'
genaamd, dat ze ook nog eens aprixd'or laten verbouwen en uitbreiden.
Lang heeft Johanna niet kunnen genieten van dit rijke bezit. Zij overlijdt al in oktober 1792
te Arnhem, nog geen 40 jaar oud. De weduwnaar erft de hele boedel, dus ze moeten -
zeer ongebruikelijk in haar kringen - in gemeenschap van goederen zijn gehuwd. Diemer
verkoopt het huis in 1797, nadat hij het een jaar eerder had beleend voor 15.000 gulden bij
Jan van Embden en Sibilla Mos, en zes weken tevoren nog voor 5.000 gulden bij de weduwe
Pannenkoek. Hij had toen al weer een andere echtgenote, een mevrouw Zaepff, en met haar
verdwijnt hij in de nevelen der tijden.
