Een degelijke autodidact
Leven en werk van architect Andries de Maaker - Deel II
Ansichtkaart van het Eerste Christelijk Lyceum, tweede ontwerp dat daadwerkelijk uitgevoerd is
20 www.onsbloemendaal.nl
r. 2 zomer 20
Gert de Kruif
In ons laatste winternummer (2016 nr.4) heeft u kennis kunnen maken
met de selfmade architect Andries de Maaker (1868 - 1964). Behalve
enkele karakteristieke landhuizen en villa's bouwde hij in onze omgeving
ook kerken, scholen en huizen in alle soorten en maten. Veel van wat hij
ontwierp lijkt de tand des tijds te gaan doorstaan, en niet alleen door de
degelijkheid van de constructie.
www.onsbloemendaal.nl nr. 2 zomer 2017 21
Eerste ontwerp voor het Eerste Christelijk Lyceum aan de Zuider Emmakade, Haarlem
Door De Maaker gebouwde
objekten die vrijwel iedereen
kent in deze regio zijn het Eerste
Christelijk Lyceum (1925) aan
de Zuider Emmakade, bezocht
door veel Bloemendalers, en de
Wilhelminakerk (1921) aan de Gedempte Oude
Gracht 61, beide in Haarlem. Het 'Christelijk Lyceum'
had al geschiedenis geschreven voordat de eerste
steen gelegd was. De Maakers eerste ontwerp,
pompeuzer dan de huidige school, viel in de
smaak bij de opdrachtgever en aanvankelijk ook
bij de financier, het Ministerie van Onderwijs
Wetenschappen. Totdat er, door de nood der tijden,
bezuinigd moest worden: het budget werd gekort
met 25%. Het resultaat, strakker en soberder, heeft
er allerminst onder geleden. Vier jaar eerder was
de Wilhelminakerk opgeleverd, in opdracht van de
Gereformeerde Kerk van Haarlem. Nu is het gebouw
in gebruik bij de Nederlands Gereformeerde Kerk.
Het interieur van het gebouw is bijzonder omdat het
gewelf, ondanks de grote overspanning, niet wordt
gesteund door pilaren.
Na deze kerk in Haarlem heeft Andries de Maaker
een enigszins vergelijkbare kerk gebouwd in
Hilversum, de Zuiderkerk (1923). Ook dit was een
gereformeerde kerk. De Hilversumse Zuiderkerk
is nu in gebruik bij een evangelicale gemeente,
zodat de gevreesde sloop- en supermarktplannen
van de baan zijn. De Maaker was overigens zelf als
kerklid intensief betrokken bij de gereformeerde
Opstandingskerk aan de Koediefslaan in Heemstede,
waar ds. A. Dondorp destijds predikant was. Het
speet De Maaker dat niet hij de opdracht kreeg de
Opstandingskerk te ontwerpen, maar de collega's
De Bruin en Jonkheit uit Heemstede.
Scholen
Het Christelijk Lyceum is niet de enige school
geweest die Andries tot stand bracht. In de
jaren twintig was hij lid van het bestuur van
de 'Vereeniging Groen van Prinsterer voor
Gereformeerd Lager Onderwijs te Haarlem'. In die
hoedanigheid bemoeide hij zich met de bouw van
scholen van 'Groen'. Hij was, in opdracht van het
bestuur, de architect van de in 1929 geopende
Aeneas Mackayschool, Zomervaart 170 in Haarlem.
In het front van de school is dat van het Christelijk
Lyceum herkenbaar. De school is eind jaren negentig
van de vorige eeuw afgebroken. De daar gebouwde
appartementen volgen de contouren van de
voormalige school. Door de sterke groei van de
stad Haarlem in de jaren twintig, ontstond ook in
Haarlem-Schoten behoefte aan een gereformeerde
school. Op een terrein aan de Ambachtstraat kon
de volgende 'Groen'-school gebouwd worden.
Hiervoor maakte Andries de Maaker de eerste
schetsontwerpen, doch hij trok zich al gauw terug
als architect omdat hij als bestuurslid de handen vrij
wilde hebben. Het ontwerpwerk en de begeleiding
van de bouw zijn overgedragen aan architect J.
Verhagen uit Haarlem. De Dr. H. Bavinckschool werd
geopend in 1930. De school is intussen meerdere
keren uitgebreid en is volledig in bedrijf.
Ook in 1930 begon de bouw van de kleuterschool
Rehoboth in de Patrimoniumstraat, naar ontwerp
van De Maaker. Het bestuur van Rehoboth was
zelfstandig, maar nauw verbonden met dat van
'Groen'.
Een christelijke school aan de Zomervaart: de Aeneas Mackayschool
