Op een klein stationnetje
www.onsbloemendaal.nl
nr. 1 voorjaar 2018
21
www.onsbloemendaal.nl
20
nr. 1 voorjaar 2018
Marie-Christine Marres en Rosemarij Schotte
Dirk Antonie Nicolaas Margadant (1849-1915)
De op 22 februari 1849 in Den Haag geboren Margadant was een bijzondere architect.
Vermoedelijk heeft hij geen speciale opleiding voor het vak gehad, maar heeft hij het
in de praktijk geleerd. Toen hij 21 was, begon hij op de bouwkundige afdeling van de
Hollandse Spoorweg Maatschappij (HSM). Zijn eerste eigen stationsontwerp was het
nieuwe hoofdstation van Leiden, in neoclassicistische stijl Tussen 1880 en 1908 was
Margadant de hoofdarchitect van de HSM en daarmee de ontwerper van veel van de
fraaie stations langs de Oude Lijn. Hij ontwierp ondermeer de stations van Santpoort
Zuid, Overveen, Bloemendaal, Lisse en Vogelenzang-Bennebroek. Margadant sloot zijn
carrière bij de HSM af met station Haarlem (1908). Het Nederlands Architectonische
Instituut noemt dit wel het hoogtepunt van de stations in Berlagestijl.
Station Overveen
Bouwjaar 1881
In 1881 werd de spoorlijn Haarlem-
Zandvoort geopend en tevens
station Overveen, toen nog station
Overveen-Bloemendaal geheten. De
spoorlijn liep over het landgoed van
de familie Borski, maar niet over het
oorspronkelijk geplande tracé. De heer
Borski had namelijk als voorwaarde
gesteld dat hij zelf kon bepalen
waar de spoorlijn over zijn landgoed
zou lopen. Hij wilde bovendien een
station met eigen toegang voor zijn
familie. Zo kwam de spoorlijn langs
de noordzijde van het landgoed; het
onlangs gerestaureerde trapje van
Borski op het station herinnert nog
aan deze privé entree.
Dubbelfunctie
Het station is symmetrisch
geconstrueerd, wat gebruikelijk was
voor stations uit die periode, met
de reizigersentree in het midden,
reizigersvoorzieningen op de
begane grond en een woning op de
tweede verdieping. De hoofdvorm
van het gebouw in Overveen wijkt
echter af van de meeste stations
uit de tweede helft van de
negentiende eeuw: Overveen
heeft geen middenpaviljoen
met twee zijvleugels maar twee
zijpaviljoens met een middendeel.
Het was voor een dorpsstation
tamelijk omvangrijk. In een
van de zijpaviljoens was ook
een postkantoor gevestigd,
een dubbelfunctie die het
station tot 1907 behield. Daarna
verhuisde het postkantoor
naar een nieuw gebouw aan
de Bloemendaalseweg. Later
heeft er nog enige tijd een
kapper in het stationsgebouw
gezeten. Tegenwoordig is
het een restaurant en is op
de bovenverdieping een
tandartspraktijk gevestigd.
Station Vogelenzang-Bennebroek
Bouwjaar 1881
Het oudste station van onze gemeente
is helaas niet meer als zodanig in
gebruik. Tegelijk met de aanleg van
de ‘Oude Lijn’ richting Leiden, opende
in 1842 station Vogelenzang, in de
dienstregeling vermeld als Bennebroek-
Vogelenzang. Van een echt station was
eigenlijk geen sprake. De directiekeet
die was neergezet bij de aanleg van
de spoorweg, deed dienst als station.
Langs de spoorlijn kreeg elke dorpskern
een halte, dus ook Vogelenzang dat
toen slechts 450 inwoners telde. In
de loop der jaren werd duidelijk dat
‘de directiekeet’ niet meer voldeed.
Op 1 augustus 1881 werd een echt
station in gebruik genomen, dat
kortweg ‘Vogelenzang’ heette zonder
Bennebroek. Het station doet denken
aan een groot landhuis in Zwitserse
chaletstijl. Het is crèmekleurig
gepleisterd met aan de perronzijde
een prachtige houten veranda, waar
de wachtkamers op uitkwamen. Boven
de veranda zijn vier muurschilderingen
aangebracht, een verwijzing naar de
landelijke omgeving. Het was voor
zo’n klein dorp een zeer ruim station
met eerste, tweede en derde klas
wachtkamers, een groot bagagedepot
en twee bovenwoningen.
Groei en neergang
Het treinverkeer nam toe en in 1911
Station Bloemendaal
Bouwjaar 1899-1902
Als laatste dorpskern van de
gemeente kreeg Bloemendaal een
eigen station. Rond 1888 was al wel
een halte geplaatst bij de Kleverlaan,
met een klein houten seinhuisje, maar
een echt station ontbrak nog. De
halte Kleverlaan was oorspronkelijk
een dubbele wachterswoning en
ook nu wordt het nog door twee
gezinnen bewoond. In 1899 kwam
er eindelijk door verkaveling van het
landgoed Hartenlust een station op
de rand van dit landgoed. Architect
was hoogstwaarschijnlijk D.A.N.
Margadant, die veel meer stations
verscheen de naam Bennebroek
weer op het stationsgebouw,
dit keer achter Vogelenzang.
Waarschijnlijk heeft Bennebroek
hierop aangedrongen omdat zij
meebetaalde aan het onderhoud
van de stationsweg.
De grootste drukte kende het
station tijdens de Wereldjamboree
in 1937, toen tussen 27 juli en 14
augustus 623.000 reizigers op het
station arriveerden. De Tweede
Wereldoorlog betekende het
einde voor het station. In 1942
werd het gesloten en na de oorlog
bleek het helemaal leeggeroofd
te zijn. Burgemeester den Tex
pleitte keer op keer bij de NS voor
heropening, maar het mocht niet
baten. De bovenwoningen bleven
verhuurd, tot 1967 toen de NS ‘dit
zeer onrendabele object’ wilde
slopen. Gelukkig ging de sloop
niet door, maar de aftakeling van
het gebouw ging verder. In 1971
stond men weer bewoning toe.
Een groot gezin uit het pension
‘Van ouds het Raadhuis', trok erin
en niet lang daarna opende een
winkel voor schouwen op de
begane grond. Tegenwoordig ziet
het station er weer prachtig uit,
maar een trein stopt er helaas niet
meer.
Elke dorpskern in de gemeente heeft een treinstation, bijzondere gebouwen uit de jaren 1881 tot 1958
overveen
J fl* m3
h ia 3
