r*
www.onsbloemendaal.nl
nr. 1 voorjaar 2019
19
De smederij
De 71-jarige Cees Hogenbirk vertelt in een artikel uit
1980 over zijn jeugdjaren in Bloemendaal:
'Ik ben geboren in 1909 boven de oude smederij aan
de Bloemendaalseweg 58-60, waar ook mijn vader
geboren is. Daar hebben we - drie zussen en drie broers
- met mijn ouders onze jeugd doorgebracht. Je had het
woonhuis, en een smalle pijpenla van de smederij van
5 bij 5 meter met vier smeedvuren, met een lange tuin
van wel 50 meter diep. Helemaal achteraan stond een
hout- en turfhok. Dirk Hogenbirksr. mijn overgrootvader
naar wie de smederij is vernoemd, is in 1841 uit de
Lage Vuursche naar Bloemendaal gekomen. Hij heeft
de smederij gekocht van een zekere Van Zijl, die hier al
geweest moet zijn in 1752; dat stond in een gevelsteen
gehakt en ook vermeld in oude papieren. Ik ben in de
zaak de vierde generatie. In de tijd van mijn vader,
aan het eind van de negentiende eeuw is het meer
een constructiebedrijf geworden. Onze materialen
kwamen per schip aan in Amsterdam. Die werden
overgeladen op een vrachtdienst per boot naar het
Spaarne in Haarlem. Daar werd alles overgeladen
op een sleperswagen met paarden, soms met staven
et archiefje, grotendeels uit
de jaren twintig en dertig van
de vorige eeuw, bestaat uit
rekeningen, offertes, opdrachten
en fotomateriaal en geeft veel
informatie over het reilen en zeilen
van de firma Hogenbirk. Het bevindt zich nu in het
Noord Hollands Archief.
Het verplaatsen van een machine voor de werkplaats aan de Bloemendaalseweg
omstreeks 1960 (Foto: archief Hogenbirk)
van twaalf meter lang: dan lag zes meter staaf op de
sleperswagen en de andere zes sleepten er achteraan
over de straatkeien. Als er hele constructies moesten
worden aangevoerd, kwamen die per zolderschuit
aan in het haventje van Rouwens in de voorbuurt in
Bloemendaal. Op de leeggekomen schuit hevelden wij
weer constructies voor Haarlem in. Die boot voer door
de dr. Bakkerlaan (die er toen nog niet was) onder de
spoorlijn door naar de Delft en via de Nieuwe Gracht
kwam-ie aan bij het Spaarne. We hebben tot 1974 als
zodanig gefunctioneerd'.
De Hoef- en Rijtuigensmederij aan de
Zijlweg te Haarlem
In 1874 begint zoon Dirk Hogenbirk Jr. aan
de Haarlemse Zijlweg nr.17 een Hoef- en
Rijtuigsmederij. Daarvoor had hij in de
Bloemendaalse smederij van zijn vader Dirk
Hogenbirk sr. gewerkt. Zijn smederij kreeg al snel
in de verre omtrek een goede naam voor het
vakbekwaam beslaan van paarden. Op de stoep
voor zijn woon- en werkplaats aan de Zijlweg stond
een houten travalje dat diende voor het beslaan
van de paarden. Hij had in die periode veertien
werknemers in dienst. Onder zijn klantenkring
behoorde Willem Borski III van de buitenplaats
Elswout. Daar deed hij het onderhoud van de
rijtuigen en ander smidswerk waaronder het
beslaan van de paarden. Toevallig is een rekening
van Dirk Hogenbirk uit 1884 gericht aan de erven
Borski bewaard gebleven. De smederij werd in
1952 opgeheven.
H
I
A
