Landgoedbeheer van privé
naar openbaar
www.onsbloemendaal.nl
nr. 4 winter 2019
21
Oranjerie van Huis te Bennebroek (Foto: NHA)
Gert de Kruif
In zeventig jaar landschaps- of landgoedbeheer is veel veranderd. Veel
gebieden die nu vallen onder de wet natuurbescherming waren vroeger
particulier eigendom en in feite slechts open voor de eigenaar en zijn
gezelschap.
et is zaterdag 14 mei 1949; we
zijn op het terrein van het Huis
te Bennebroek. Tuinknecht Henk
Wesmaas zal deze ochtend de
grindpaden om het huis, en van de
oranjerie - tevens toegangspoort -
naar het huis aanharken. Ook wordt het rosarium
voor het huis geschoffeld en aangeharkt. Aan het
eind van deze werkdag, om 13.00 uur, halen Henk
en de andere werknemers van juffrouw Arnoldine
Leonie Willink hun loon op in het kantoortje van
tuinbaas Joh. Meij. Na 13.00 uur wordt het stil in het
Bennebroeker Bos; het is het publiek niet toegestaan
daar te wandelen, hoewel controle nauwelijks
plaatsvindt. Een vaste bezoeker is, met instemming
van juffrouw Willink, burgemeester baron van
Hardenbroek. Hij parkeert bijna dagelijks zijn auto bij
het koetshuis om met twee spaniëls na de lunch een
wandeling te maken.
Zeventig jaar later
Het is zaterdag 8 juni 2019 en we nemen een
kijkje op het landgoed Leyduin. Boswachter Kees
Perquin is paraat voordat het publiek komt. Hij heeft
vandaag en morgen weekenddienst; een eer die
hem eens in de drie weken te beurt valt. Er is veel
te doen vandaag: het wordt mooi weer, ruim 20°.
Dat betekent veel wandelaars en veel bezoekers
van het restaurant Gasterij Leyduin. Bovendien
wordt in het Huis Leyduin een huwelijksceremonie
gehouden waar veel gasten verwacht worden.
Al met al veel beweging op de parkeerplaats.
‘Het verkeer' op het landgoed krijgt vandaag wat
extra aandacht: chauffeurs hebben wel eens de
neiging te gaan rijden waar dat in een beschermd
natuurgebied niet toegestaan is. Ook vallen enkele
andere natuurgebieden onder de weekendhoede
van de boswachter, zoals het Naaldenveld in
Aerdenhout, het Bennebroeker Bos rond het Huis te
Bennebroek, en de Overplaats aan de Rijksstraatweg
in Bennebroek. ‘s Avonds om 21.00 uur heeft Kees
nog een 'schemerexcursie' door het bos. Tegen die
Geleidelijke overgang
Ook toen in de afgelopen decennia organisaties
als de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD; nu
Waternet) en de Kennemerduinen grote stukken
duinterrein in eigendom kregen, behielden
voormalige eigenaren nog dikwijls jachtrechten
in deze gebieden. In 1964 had jhr. A.W.G.van
Riemsdijk nog een fazantenfokkerij in de duinen bij
Noordwijkerhout. Vóór zijn jachtpartijen werden
de fazanten uitgezet in het duinterrein van de
Amsterdamse Waterleidingduinen.
In het bos rond Leyduin werd ook gejaagd. Tot
1855 door Aarnoud Hendrik van Lennep, daarna
door zijn zoons Henrick Samuel en Gerard Louis;
deze drie werden ook gesignaleerd bij jachtpartijen
van bevriende buren. De zoons van Gerard Louis
'schoten op alles wat los en vast zat', zei destijds een
schrijvende nazaat (de columnist G.L. van Lennep),
'zelfs de portretten in de kamer hadden kogelgaatjes
in de ogen'. Van 1921 tot 1939 waren het leden van
de familie Dorhout Mees die Leyduin bewoonden
en er jaagden, maar dat ook 'buiten de deur' deden,
onder andere bij jhr. Van Riemsdijk in de AWD.
Leyduin
De eigendommen worden, een enkele uitzondering
daargelaten, niet meer beheerd door eigenaar,
rentmeester, tuinbaas en tuinknechts, maar door
een beheerteam. In het geval van Leyduin bestaat
dat uit een gebiedsmanager en drie boswachters,
die samenwerken met vrijwilligers en loonbedrijven.
Het team van Landschap Noord-Holland beheert
alle eigendommen in het zuiden van de provincie,
bij elkaar ruim twintig gebieden. Het beheerteam
is gehuisvest in het koetshuis van Leyduin in
Vogelenzang. Paden en rosariums worden niet meer
aangeharkt. Veel gevallen hout blijft in het bos
liggen. De boswachters kunnen u uitleggen dat dit
tijd voelen dieren zich vrij en valt er veel te zien! Voor
de excursie kon men zich inschrijven via de website
van Landschap Noord-Holland.
H
