De cahiers van Marie Nierhoff
Een waardevolle historische bron
Gert Jan van Setten
Het zijn boekjes met uitgetikte teksten en ingeplakte
foto's, meestal voorzien van een hard blauw kaft: een
unieke reeks documenten die een interessant beeld
geven van het maatschappelijk leven in onze dorpen
in de eerste helft van de vorige eeuw. Het was ooit
de bedoeling dat de cahiers in druk uitgegeven
zouden worden, maar daar is het tot dusver niet van
gekomen. Erger nog, ze dreigden langzaam maar
Wilhelmina Wiek
Centrale figuur in het familieverhaal blijkt de
grootmoeder van John en Piet te zijn. Zij was
Wilhelmina Jacoba Wiek (1847-1916). Zij is geboren
en getogen in Amsterdam. Haar vader was als
agent van politie werkzaam. Ze trouwt in 1871
met marinetelegrafist Pieter van Hoolwerff uit Den
Helder, waar zijn vader banketbakker was. Kort
na hun huwelijk in Amsterdam, is Pieter bij een
bedrijfsongeluk in Amsterdam-Noord betrokken.
Hij overleeft het, maar raakt in coma en blijft in die
toestand tot hij, na tien jaar, uiteindelijk overlijdt.
Zijn vrouw moet het al die jaren zonder hem stellen.
De natuur zoekt zijn eigen wegen, Wilhelmina
maakt kennis met jonkheer August Carel Rutgers
van Rozenburg en zij krijgen twee kinderen,
Gerarda en Carel August. Hun beider achternaam
is Van Hoolwerff, maar de ouders vernoemen de
zoon, in omgekeerde volgorde, naar zijn biologische
vader. De kleinzonen John en Piet hebben dus de
burgernamen Van Hoolwerff en Lieftinck, maar
in biologische zin zijn zij jonkheren Rutgers van
Rozenburg.
houden. En die zei in dit geval: “Nee, er is geen adel
in het spel.” Aan de andere kant, nazaten wilden ook
weten hoe het echt zat: “Ben ik van adel, ja of nee?”
De familie Rutgers van Rozenburg is van oorsprong
een handelsgeslacht dat vanuit Duitsland,
via Antwerpen naar Amsterdam kwam. Begin
negentiende eeuw werden zij in de Nederlandse
Carel August en Gerarda
August Carel Rutgers van Rozenburg en Wilhelmina
Wiek verhuizen met kinderen van Amsterdam naar
Baarn. Daar vindt het ouderlijk echtpaar de laatste
rustplaats op de Algemene Begraafplaats aan de
Berkenweg. Hun zoon Carel August van Hoolwerff
gaat weer naar Amsterdam en vestigt zich als
koopman. Hij trouwt met Anna Hermsmeijer en krijgt
met haar drie kinderen: Johan, Guus en Willie van
Hoolwerff. Carel August krijgt later de bijnaam Opa
Pieper en woont in de Emmastraat in Amsterdam-
Zuid. Zijn zus Gerarda van Hoolwerff trouwt met
Willem Lieftinck in Muiderberg. Willem is predikant
en net als zijn familielid Franciscus Lieftinck, politicus.
Zoon PietLieftinck heeft de politiek van niemand
vreemd.-^^
adelstand verheven. Zij waren kooplieden, juristen
en bestuurders en opereerden met name in het
gebied Haarlem-Amsterdam-Hilversum-Baarn.
Het Naardermeer was eigendom van de familie,
voor Natuurmonumenten het in bezit kreeg.
August Carel was de jongste van twaalf kinderen
in het Amsterdamse gezin van David Rutgers van
Rozenburg en Anna Koenen. Anna stamde uit het
geslacht Koenen of Coenen dat in de zestiende eeuw
tot de bezittende klasse in Noord-Brabant behoorde.
Deze familie is ook in de negentiende eeuw in de
adelstand verheven.
Met dank aan Eric van der Ent, Stichting Groenegraf,
Baarn
p 22 november j.l. is in het
Vijverpark in Overveen het
Marie Nierhoff-laantje feestelijk
ingewijd: een laat maar passend
eerbetoon aan deze zeer
verdienstelijke archivaris en
historica van Bloemendaal. In ons eerste nummer
van het vorige jaar heeft Teun Schermerhorn haar
leven en werk geschetst. Een van haar minder
bekende wapenfeiten is de productie van een serie
‘cahiers’ waarin inwoners van onze gemeente hun
herinneringen op schrift hebben gesteld.
Cahiers geschreven door mejuffrouw A.M.G. Nierhoff:
51745 1962 'Wegenzorg in Bloemendaal: voorheen en thans'; 19 pagina's
51751 1965 ‘Bloemendaals eerste openbare vervoermiddelen: van omnibus naar electrische tram'; 42 pag.
51746 1966 'Schoonoord in Overveen: buitenverblijf der Crevenna's, voorouders van Prins Claus'; 7 pagina's
51744 1967 'Het Kennemer Leesgezelschap in Bloemendaal 1863-1943'; 24 pagina's
51752 1969 'De Bloem van Kennemerland'; 21 pagina's
Cahiers geschreven op verzoek/met hulp van mejuffrouw A.M.G. Nierhoff
23670 S.L. Denijs-Doon, 'Evacuatie lief en leed in hongerwinter 44-45' (1945) 22 pagina's
23619 A.C.W. Rijnierse, 'Overveensche herinneringen' (1946)16 pagina's
23620 Th.A. Krijt-Bouwens, 'Herinneringen aan Bloemendaal' (1946) 9 pagina's
23621 M. Kokkelkoren, 'De post' in de gemeente Bloemendaal over de jaren 1882-1922' (1946) 12 pagina's
23623 A. IJzerman, 'Bloemendaal vóór 50 jaar' (1947)13 pagina's
23614 K. Tinholt, 'De bibliotheek 'Klein Hartenlust' gedurende de jaren 1915-1943' (1948)16 pagina's
23615 W. Voerman, 'Herinneringen van een politieman over de jaren 1920 t/m 1947' (1948) 36 pagina's
23618 J. van Mierlo, 'Een wandeling door de Overveensche duinen in het laatst der 19e eeuw' (1948) 24 pag.
23613 M. Gehrels en J.C. Gehrels, 'Jeugdherinneringen anno 1884' (1949) 27 pagina's
19290 D.C. Houtgraaf, 'Beschrijving van Overveen en Bloemendaal uit mijn jeugd' (1950) 53 pagina's
zeker buiten zicht te raken. In het oude archief in het
gemeentehuis wisten ingewijden van hun bestaan,
maar toen dat overging naar het Noord-Hollands
Archief (NHA) doken de blauwe boekjes onder in
de zee van archivalia. Natuurlijk zijn ze daar terug te
vinden, maar dan moet je wel weten dat ze er zijn.
Gelukkig kwam Teun Schermerhorn daar achter bij
zijn onderzoek ten behoeve van zijn artikel voor
Ons Bloemendaal. Zijn pogingen om de cahiers
alsnog gepubliceerd te krijgen in druk zijn tot dusver
niet met succes bekroond, maar het NHA was wel
bereid om alle boekjes te scannen, met dank aan
directeur Lieuwe Zoodsma en plaatsvervangend
directeur Klaartje Pompe, sinds kort bestuurslid
van Ons Bloemendaal. Daardoor zijn de teksten
voor belangstellenden veel makkelijker in te zien,
via https://noord-hollandsarchief.nl/bronnen/
bibliotheek. Door de inventarisnummers in te voeren
in het zoekscherm van de bibliotheekcollectie
vindt u meteen de betreffende cahiers en de
onderliggende scans.
www.onsbloemendaal.nl
www.onsbloemendaal.nl
22
nr. 1 voorjaar 2020
nr. 1 voorjaar 2020
23
O
Wilhelmina Wiek, 1847-1916
August Carel Rutgers van Rozenburg, 1834-1901
Huwelijk
Kinderen
Partners
Voor de wet: Gerarda en Carel August van Hoolwerff
Wilhelmina Wiek (1847-1916) x August Carel
Rutgers van Rozenburg (1834-1901)
1871
1881
1881
1901
Biologisch beschouwd: Gerarda en Carel August
Rutgers van Rozenburg
Wilhelmina Wiek (1847-1916) x Pieter van
Hoolwerff (1848-1881)
