www.onsbloemendaal.nl
nr. 2 zomer 2020
27
Leidsevaart 12, huis Jan 4
Reek 21, huis Willem 3
Voorouders van Willem Wubbe 4
Jan 1, en Gerrit 1 tot zijn huwelijk, hadden Wübben als achternaam
Besproken werkgevers van familie Wubbe
Van Tubergen's woonhuis Zwanenburg in Haarlem
Willem 4 met gezin
Werkgever
Van der Vossen
Van Lierop
De Zanderij
Wesseling
Simon Roozen
Nic Roozen
De Bulb
De Bulb
De Bulb
Plaats
Bennebroek
Bennebroek
Vogelenzang
Bennebroek
Bennebroek
Overveen. Heemstede
Vogelenzang
Vogelenzang
Vogelenzang
Echtgenote
Helena Bickers
Antje Schrama
Jacoba Tempel
Anna Arons
Wilhelmina Teuwisse
Marianne Turkenburg
Diny Duijn
Familielid
Willem 3
Willem 3
Charles Rondas
Jan 4
Jan 4
Jan 4
Jan 4
Jan Teuwisse
Willem 4
Woonplaats
Lisse
Lisse
Bennebroek
Bennebroek
Bennebroek
Bennebroek
Bennebroek
Soort werk
Timmermansknecht
Bollenwerker
Zandschipper
Leerling bollenwerker
Ziekzoeker
Tuinbaas
Ziekzoeker. Voorman
Klerk. Boekhouder
Ziekzoeken, tulpenkennis
Wubbe*
Jan 1
Gerrit 1
Jan 2
Willem 3
Jan 4
Willem 4
Jan 5
Opmerkingen
Uit Bisdom Münster
Na 1830: Binnenweg 37
Binnenweg 37. Reek 21
Reek 21
Na 1930: Leidsevaart 12
Wilhelminalaan 35
Zwarteweg
Jan 4 Wubbe wordt er ‘ziekzoeker' het vinden en weghalen
van zieke bollen bij narcissen, hyacinten en tulpen, en
ontwikkelt zich tot eerste klas vakman. Je kan hem twintig
droge bollen geven en dan zegt hij: “Dat is een Bartigon.
Dit een Procespine. Dat een Gele Prins. Dit een La Reine.”
Als broodnodige bijverdienste teelt hij, net als veel anderen,
tulpen in eigen beheer. Na het werk bij de baas is hij
's avonds op zijn eigen land bezig. Hij licht bij met een
lantaarn op de grond, waarmee hij, zoals dat heet, een
‘maanwerker' is.
Jan 4: Als kweker
Ook bij De Bulb is Jan geen blijver. Hij schuift door naar de
firma Nic Roozen in Overveen en wordt tuinbaas op hun
land in het Heemsteedse buurtschap De Glip. Zo toert hij,
al verder lerend in het bollenvak, door de omgeving. In
1918 keert hij terug bij De Bulb en krijgt een benoeming als
voorman.
Bij datzelfde bedrijf werkt zijn schoonvader Johannes
Teuwisse als boekhouder. Teuwisse is ook boekhouder
bij Barnaart geweest en heeft op diens buitenplaats in
Vogelenzang gewoond. Nadat Barnaart zich uit De Bulb
heeft terug getrokken, gaat Teuwisse met alleen dat bedrijf
door. Hij bouwt een eigen huis op een stuk land dat hij van
baron van Ittersum in erfpacht heeft gekregen, tussen de
spoorlijn en de Leidsevaart.
Willem 4 werkt ook op De Bulb. Hij begint voor vier
gulden per week en leert ziekzoeken, kennis van tulpen,
inpakken en schuurwerk. Op zijn achttiende krijgt hij na
flink onderhandelen twintig gulden per week. Helaas gaat
in datzelfde jaar het bedrijf over de kop. De crisis van de
dertiger jaren breekt uit. Willem is een tijd lang in militaire
dienst. Bij terugkeer teelt hij wat bollen voor de verkoop en
doet los werk bij bazen waar de weeklonen inmiddels van
25 naar 20 gulden zijn gezakt.
met zijn adellijke buurman Barnaart. Voor Bennebroekse
werknemers is het land makkelijk te bereiken via de
spoorwegonderdoorgang bij de Centenbrug. Het grote
gebouw aan de Leidsevaart is ook dichtbij.
Op De Bulb zijn ze in touw van 's morgens 6 tot 's avonds
6 en op zaterdag tot 4 uur. Uiteindelijk heeft Jan 4 Wubbe
zoveel kennis opgedaan dat hij als zelfstandig kweker kan
optreden. Hij kweekt tulpen en dahlia's in kassen achter zijn
huis dat hij rond 1930 van zijn schoonvader Teuwisse heeft
overgenomen. Hij zet de bollen uit op land achter zijn huis
en langs de Zwarteweg.
Willem 4: Heel lang bij een kweker
Zijn zoon Willem 4 Wubbe (1911-1994) helpt al vroeg mee
in de kas met ‘tulpen trekken', waarmee ze eerder tot bloei
komen dan buiten. Hij werkt mee op het land en helpt
in de winter met dahlia's stekken. Ze scheuren de kleine
knolletjes van de grote af en zetten die tijdens het voorjaar
weer in de grond.
Een bescheiden doorstart
De oudste zoon van Willem 4, Jan 5 Wubbe (1937-2015),
werkt ook nog bij kwekerijen. Dat zijn boomkwekerij H.J.
Draijer, aan de Herenweg in Heemstede, en Empelen
Van Dijk, kwekers van bloemen en fruitbomen, indertijd
gelegen aan de Zandvoortselaan in Aerdenhout.
Vader Willem 4 krijgt na zijn pensioen het verzoek
van de directeur bij Van Tubergen om parttime te
blijven werken. Er is nog geen opvolger voor hem
gevonden. Zo komt het dat hij tot zijn 72ste jaar blijft
In 1941 begint Willem 4 bij Van Tubergen aan de
Leidsevaart in Haarlem en zal er 42 jaar blijven. Het
bedrijf, stammend uit 1868, is na 1890 tot bloei
gekomen. Door botanici naar Azië, Zuid-Amerika
en Zuid-Afrika te sturen, kreeg het nieuwe bol- en
knolgewassen in handen. In Haarlem kruisen ze
narcissen, tulpen, irissen, fresia's, sneeuwklokjes en
een reeks van andere bolgewassen. De firma verwerft
faam over de hele wereld. Willem Wubbe zorgt met
zijn vakkennis voor de juiste selecties van bollen bij
de verpakkingen en internationale verzendingen. Als
er iets fout gaat met een pakket, komt Willem te hulp
om verzendbrieven van de juiste bollen te voorzien: "Er
moet in zitten wat er op staat.”
Bronnen:
Bulte, Marcel Wim Post, Bloeiende bedrijven.
De Vrieseborch, Haarlem 2002
Hoog, Kees, De bollen zijn weer best: De geschiedenis van
het Haarlemse familiebedrijf in bloembollen en zaden Van
Tubergen, Uitgever Verloren, Hilversum 2013
Kerkvliet, Ellen. ‘Linnaeushof, van botanische tuin
tot grootste speeltuin van Europa', in: HeerlijkHeden.
Tijdschrift over de geschiedenis van Heemstede en
Bennebroek. Nummer 156, 2013
Werff, PE. van der, ‘Het verdwenen Huis te Bijweg. Deel
2', Ons Bloemendaal, nummer 1,2013
Wubbe, C.W. 1739, van Wübben tot Wubbe, 1990.
Uitgegeven in eigen beheer, Bennebroek 1990
Wubbe, G.A.H.A. Genealogie Wubben. Stichting Familie
Wubben, Rijswijk, 1992
Geleefd
c 1735-1803
1767-1825
1812-1880
1844-1918
1883-1971
1911-1994
1937-2015
Geleefd
c 1735-1812
1784-1852
1815-1894
1848-1918
1885-1955
1909-1996
1940-Heden
bijverdienen. Van Tubergen is door de concurrentie
van postorderbedrijven grotendeels ter ziele gegaan.
Het past in een trend: de bollen verdwijnen uit de
streek. Met een vestiging langs de Leidsevaart bij het
Manpad maakt Van Tubergen een bescheiden doorstart.
Het is niet ver van de Bennebroekse Zwarteweg waar
Willem 4 Wubbe met zijn gezin heeft gewoond, voor zij
verhuisden naar een ander deel van het dorp.
Periode
Jaren 1860
Begin 1900
Jaren 1880
Jaren 1900
Jaren 1910
Jaren 1910
1920-1930
Jaren 1920
1924-1931
