Aldus geschiedt in het jaar 1921 in een gemeente met
vele intellectueelen’
www.onsbloemendaal.nl
nr. 2 zomer 2020
15
Raadslid C. Schulz (NHA)
Raadslid J.G. van Kessel (NHA)
Wethouder A.J. de Waal Malefijt (NHA)
Jhr. Anthonij Bas Backer (1864-1942)
Natuurlijk benaderden we Lieuwe Zoodsma, die de
mededeling van Kees van der Linden bevestigde.
Volgens hem had Bas Backer die van 1907 tot 1931
burgemeester van Bloemendaal was, deze regel
ingevoerd. Dat zou kunnen. De gemeenteraad
besliste in die tijd over de straatnamen, B en W over
de huisnummering.
Intussen vond ik een berichtje in Rooms-Katholieke
dagblad De Tijd van 3 mei 1921, dat was ontleend
aan de HaagschePost. De krant schreef dat in
Bloemendaal ‘enkele nieuwe straten‘ genummerd
werden, maar dat 11, 13 en 100 ‘officieel' niet
gebruikt mogen worden. En het bericht eindigde
met: ‘Aldus geschiedt in het jaar 1921 in een
gemeente met vele intellectueelen'. Krap een half
jaar later wordt uit een stukje in Het Bloemendaalsch
Weekblad duidelijk over welke straten het ging.
De Woningbouwvereeniging Bosch en Duin
had veertig (er werd ook wel gesproken van 56)
middenstandswoningen gerealiseerd in het gebied
tussen de Zomerzorgerlaan en de Donkerelaan.
Op 22 oktober kon het Weekblad melden dat de
huizen en straten gereed waren. Er was nog één
probleem: de straatverlichting deed het niet. Dat
was ongewenst, want gevaarlijk, en hier moest snel
verbetering in komen. En o ja, dan was er nog iets: de
huizen waren inmiddels wel genummerd, maar de
nummers 11 en 13 waren ‘moedwillig' overgeslagen.
‘Dat we ons in de 20ste eeuw nog zoo bijgeloovig
toonen is wel een beetje bar', vond de redactie.
m te beginnen kreeg de redactie
een email van Kees van der Linden,
voormalig verslaggever van het
Haarlems Dagblad. Hij herinnerde
zich dat Lieuwe Zoodsma, directeur
van het Noord-Hollands Archief en
gemeentearchivaris van Bloemendaal, hem eens had
gezegd dat burgemeester jhr. Anthonij Bas Backer
het initiatief had genomen om de huisnummers 11,
13 en 100 over te slaan ofwel te vervangen door 9a,
9b en 98a. Op zich een gek idee dat de plaatselijke
overheid mee zou zijn gegaan in dit bijgeloof, maar
anderzijds lijkt het toch ook onwaarschijnlijk dat je
als particulier op eigen houtje je huisnummer kunt
veranderen.
Huizen met de nummers 11 en 13 bleven
leeg staan
Het Bloemendaalsch Weekblad van 21 december
geeft meer saillante details van de discussie in
de gemeenteraadsvergadering. Het blad schrijft
dat Van Kessel had gevraagd hoe B en W ‘er toch
toe gekomen is' de nummers 11 en 13 over te
slaan en die te vervangen door 10a en 12a. Dit is
een duidelijke verwijzing naar het kort daarvoor
aangelegde pleintje (het Bosch en Duinplein)
waar geen even en oneven huisnummering
was aangebracht, maar de huizen werden
doorgenummerd: 8, 9, 10, 10a, 12, enz. Van Kessel
vond dat de gemeente hierdoor ‘tegenover de
buitenwereld belachelijk [is] gemaakt'.
Volgens het blad antwoordde de burgemeester Van
Kessel dat ‘vele menschen het erg onaangenaam
vinden deze nummers op hun huizen te hebben.
Er zijn gevallen voorgekomen, dat de menschen in
zulke huizen geen dienstboden konden krijgen.(...).
En waar men nu de menschen met deze kleinigheid
een genoegen kan doen, waarom zou men het dan
laten? Er zijn voorbeelden, dat huizen leeg bleven
staan, omdat zij deze nummers droegen'
Wethouder A.J. de Waal Malefijt voegde er aan toe
dat ‘nog onlangs een juffrouw bij B. en W. heeft
staan soebatten, om toch vooral geen nummer 13
op haar deur te moeten hebben. Zoo zijn er meer
gevallen'
De ergernis van raadslid Van Kessel
Een paar maanden later op 15 december kwam de
huisnummerkwestie ter sprake in de vergadering
van de gemeenteraad. Het raadslid J.G. van Kessel
vraagt het woord en zegt het belachelijk te vinden
dat van overheidswege wordt toegegeven aan
het bijgeloof dat aan de nummers 11, 13 en 100
verbonden is.
Burgemeester Bas Backer antwoordt - aldus het
officiële raadsverslag - dat hij het bijgeloof ook ‘te
dwaas' vindt. Maar inderdaad ‘wordt er aan gehecht,
en als men de menschen in dit opzicht ter wille kan
zijn' ziet hij geen bezwaren. ‘Dat deze nummering
in de couranten gehekeld wordt, kan hem in het
geheel niet schelen' Van Kessel vindt het spijtig dat
hij een niet meer ‘afdoend antwoord' van de tafel
van Burgemeester en Wethouders heeft gekregen.
SDAP-raadslid Schulz in de maling genomen
De antwoorden van B en W verwijzen duidelijk niet
alleen naar het nieuwbouwwijkje, maar ook naar
bewoners in andere lanen die om nieuwe nummers
hadden gevraagd, ja zelfs hadden gesoebat. Dit wordt
bevestigd door de opmerking van het SDAP-raadslid
C. Schulz, woonachtig op de Duinlustparkweg in een
huis dat in 1915 was gebouwd. Het Bloemendaalsch
Weekblad meldt in zijn raadsverslag dat Schulz er
problemen mee heeft dat zijn buurman huisnummer 11
heeft - dat is op zich prima-, maar dat bij hem nummer
13 in 15 is veranderd. En met deze wijziging wordt hij
in de maling genomen. Natuurlijk ben ik op de fiets
gestapt om de situatie op het Bosch en Duinplein en de
Duinlustparkweg te bekijken. Welnu, die is sinds 1921
onveranderd, met dien verstande dat ook het buurhuis
van de heer Schulz is ‘aangepast' en niet meer nummer
11 heeft, maar inmiddels 9a. En die wijziging - zo leert
het adresboek van Bloemendaal uit 1923 - werd al snel
ingevoerd.
Bronnen:
Noord- Hollands Archief, Toegangsnummer 2047,
Gemeentebestuur Bloemendaal, inv.nr. 520, Raadsverslag
Bloemendaal 15 december 1921, p. 234.
Inge de Wilde, ‘Huisnummers 11 en 13 werden
vervangen door 9a en 9b' in: Ons Bloemendaal, (2019; 3)
26-27.
Inge de Wilde, ‘Nogmaals de huisnummering' in:
Ons Bloemendaal (2019; 4) 10-11
Kort na 1919
Het lijkt erop dat de huisnummeringskwestie van de
nieuwbouw in 1921 de discussie in de gemeenteraad
heeft aangewakkerd, maar dat toch al in de aanloop er
naar toe B en W door bewoners elders in de gemeente
om nieuwe huisnummers waren gevraagd en daarin
hadden bewilligd. Bas Backer vond het op zich ‘dwaas'
maar maakte er ook geen punt van. In het Jaarboekje
voor de Gemeente Bloemendaal uit 1919 doet het
fenomeen zich nog niet voor, maar in lanen die daarna
werden gebouwd wordt het gangbaar om de nummers
te wijzigen. Totdat in 1938 - Bas Backer was toen al een
aantal jaren geen burgemeester meer - opnieuw vragen
over de kwestie werden gesteld en B en W eind 1939
antwoordden dat de vreemde huisnummering niet meer
zou worden toegepast. Althans niet bij nieuwe huizen.
O
