www.onsbloemendaal.nl
nr. 1 voorjaar 2021
19
J
ohanna E.Th.
Schouwenburg werd
op 20 mei 1866 in
Amsterdam geboren.
Haar vader Johan E.Th. Schouwenburg
heeft ze nooit gekend. Hij stierf
twee maanden voor haar geboorte,
34 jaar oud. 'Slechts 10 maanden mogt ik door een
gelukkigen echt met hem vereenigd zijn', schreef zijn
vrouw Catharina E. Schouwenburg-de Marez Oyens in
de rouwadvertentie. De weduwe bleef niet armlastig
achter, want zowel zij als haar man kwamen uit zeer
vermogende Amsterdamse families. In 1883, zeventien
jaar na haar mans dood, liet zij in Bloemendaal een
zomerhuis bouwen door architect Constantijn Muysken,
die ook verantwoordelijk was voor Duinlust en Elswout.
Het was de eerste villa in het nieuw te ontwikkelen
Bloemendaalsche Park, gelegen op de hoek van de
Bloemendaalseweg en de Parkweg. Het huis kreeg de
naam 'Duin-Ouwe'(= duingrond), een naam die Nicolaas
Beets bij een bezoek aan mevrouw Schouwenburg had
gesuggereerd.
Huwelijk met Pieter Th. van Hoorn
Dochter Johanna Schouwenburg huwde in 1887 in
Amsterdam met Pieter Th. van Hoorn, ook een telg
uit een rijke Amsterdamse familie. Ten tijde van de
huwelijkssluiting was hij 'commies bij de Hollandsche
IJzeren Spoorweg Maatschappij', wat nog tamelijk
bescheiden klinkt. Maar dat Thérèse Schwartze een
portret schilderde van de bruid duidt op een huwelijk
van standing.
Restauratie door Jacob van den Ban
Rond 1911 verhuisden Pieter en Johanna van Hoorn-
Schouwenburg vanuit Amsterdam naar het buitenhuis
'Duin-Ouwe' van haar moeder samen met hun twee
kinderen, Lucien Gerard (1888) en Catharina Elisabeth
(1891). Architect Jacob van den Ban werd gevraagd
enkele aanpassingen en verbouwingen aan de villa uit
te voeren en in de tuin een biljartkamer te bouwen,
een houten gebouwtje in chalet-stijl, waarschijnlijk in
de eerste plaats bedoeld voor de heer des huizes Pieter
van Hoorn en zijn zoon Lucien. Er kwam in de tuin
ook een vierkant houten kippenhok in dezelfde stijl.
Lucien trouwde in Amerika, werd diplomaat en mocht
zich in 1938 buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister van H.M. de Koningin aan het Hof te Boekarest
en te Belgrado noemen. Dochter
Catharina trouwde niet en bleef haar
leven lang in 'Duin-Ouwe' wonen,
aanvankelijk samen met haar ouders.
Haar vader Pieter van Hoorn overleed in 1922, haar
moeder veel later in 1950 op 84-jarige leeftijd. De oude
dame was in het dorp lang een bekende verschijning
geweest, niet in de laatste plaats door haar 'fraaie
equipages' (rijtuigen en trouwe koetsier. Rond 1935
stopte zij als laatste Bloemendaler met het uit rijden
gaan met rijtuig wegens het toegenomen autoverkeer.
Dochter Catharina bleef met het personeel op 'Duin-
Ouwe' en kreeg daar gezelschap van haar in 1942
gescheiden broer Lucien die zijn diplomatieke carrière
had afgerond. Zij overleden kort na elkaar in 1970. Er
waren geen opvolgers van de familie Schouwenburg die
het huis bijna een eeuw in bezit had gehad.
Pastoraal Centrum
In 1972 werd de villa eigendom van het Pastoraal
Centrum Bloemendaal, dat er de zogeheten
Radiogemeente van dominee Gerrit Toornvliet in
vestigde. Hij was uit de gereformeerde kerk ontslagen
wegens opvattingen die de kerk onwelgevallig waren
en hij zette zijn pastorale werk voort met preekbeurten
in het land en via de radio, waarmee hij een zekere
populariteit verwierf. Radio Bloemendaal bestaat nog
steeds, maar de villa werd in 1992 verkocht en in 1998
gesplitst in twee wooneenheden.
Nieuwe vleugel van Heiko Hulsker
In de biljartkamer van Jacob van den Ban werd al lang
niet meer gebiljart. Na de dood van mevrouw Van Hoorn
in 1950 was het huisje als apart kavel afgesplitst van
het hoofdhuis en midden jaren negentig kreeg het een
bescheiden uitbouw. Recent zijn het gebouwtje en het
vogelhuis, beide inmiddels rijksmonumenten, grondig
gerestaureerd. Architect Heiko Hulsker voegde er ook
een nieuwe vleugel aan toe met hoge ramen waarmee
het pand een volwaardige woonfunctie heeft gekregen
en de biljartkamer toch bewaard is gebleven.
Johanna E. Th. van
Hoorn-Schouwenburg
Tuin van Leonard Springer
Ook het hoofdhuis gaat een goede toekomst tegemoet.
Sinds enkele jaren is het weer in bezit van één eigenaar
die het huis in oude glorie heeft hersteld en het
oorspronkelijke tuinontwerp van Leonard Springer
heeft teruggebracht.
