Ik vraag me nog af: sommige mensen in het dorp zullen toch geraden
hebben dat de familie Went zorgden voor een joodse baby.
www.onsbloemendaal.nl
nr. 2 zomer 2021
25
bij een familie in Emmer-Compascuum in
Drenthe. De heer en mevrouw Katan was verteld
dat het in Zuid-Drenthe relatief veilig was met
onbaatzuchtige streng gereformeerde mensen
die je niet gauw zouden verraden. Na verblijf op
een aantal onderduikadressen waar ze steeds
liefdevol werden ontvangen, werden ze toch
verraden. Mevrouw Katan werd opgepakt door
de Landwacht, een paramilitaire hulpdienst van
de Duitse bezetter, voornamelijk bestaande
uit NSB’ers. Vervolgens gedwongen onder
politiebegeleiding naar Emmen te fietsen waar ze
in een cel belandde. Via de gevangenis in Assen
werd ze op 9 januari 1945 naar kamp Westerbork
gebracht. Hoewel ook daar een angstige tijd
aanbrak, ging het haar redelijk goed. Mevrouw
Katan genas van een heel pijnlijke ontsteking aan
haar vinger en ontmoette veel oude kennissen.
12 April 1945 werd het kamp bevrijd door het
Canadese leger en kon mevrouw Katan terugkeren
naar bekenden in het Westen.
Hoe verging het de heer Katan? Hij had zich
verstopt in een kast, toen zijn vrouw werd
gearresteerd in Emmer-Compascuum. Later is hij
uit zijn onderduikhuis gevlucht. Gelukkig werd hij
snel opgepikt door betrouwbare mensen, die hem
naar een kelder brachten waar meer onderduikers
zaten. Een heel moeilijke situatie, maar hij bracht
het er levend af en in april 1945 werd het echtpaar
Katan herenigd.
Hier volgt een tweede fragment uit het boek van
Jochebed Katan: "De familie Went herinnert zich
de aankomst van de baby als de dag van gisteren.
Papa en mama Went vertelden de jongens dat
haar ouders waren gestorven bij het Duitse
bombardement op Rotterdam van mei 1940. Dat
kon dus niet waar zijn. Maar de jongens waren
jong en accepteerden het verhaal zonder vragen.
De ouders drukten hen op het hart niemand te
vertellen over de komst van de nieuwe baby. Maar
Veel gevaarlijker was dat kleine Aad, vierde van
links op de foto, mensen in het dorp vertelde dat
hij een joods zusje had. Gelukkig was hij zo jong
dat niemand hem geloofde. Het was een wonder
dat hij überhaupt wist dat zijn nieuwe zusje joods
was; misschien had hij staan luisteren aan de deur
van de kamer van zijn ouders. Ik vraag me nog af:
sommige mensen in het dorp zullen toch geraden
hebben dat de familie Went zorgde voor een
joodse baby. Toch schijnt iedereen het geheim te
hebben gehouden: heel speciaal.
Omdat de jongens het zo moeilijk vonden om
geheimen te bewaren, besloten meneer en
mevrouw Went haar naam te veranderen in
Anneke van Duin. De jongens hielden van de
naam Anneke vanwege het rijmpje ‘Anneke,
Tanneke, Toverheks’ waar ze veel plezier om
hadden".
Tot zover een tweede citaat uit het boek van
Jochebed Katan.
Dik, derde van links op de foto aan het begin
van het artikel, was zo opgewonden dat hij de
volgende dag op school prompt iedereen in zijn
klas vertelde dat hij thuis het liefste baby’tje in
de wereld had. De onderwijzers moeten beter
geweten hebben dan te geloven dat haar ouders
waren gestorven bij het bombardement op
Rotterdam, maar zeiden niets.
Referentie
Katan, Jochebed You're not allowed to shoot me!
Ontario (2014). De citaten uit dit boek zijn voor dit
artikel uit het Engels vertaald.
De gelukkigste tijd uit haar leven
Recent heb ik nog weer contact met Jochebed
Katan gehad. Zij herinnert zich de periode bij
de familie Went, hoe klein ze ook was, als de
gelukkigste tijd in haar leven.
