Bloemendaal op
Russische stafkaarten
www.onsbloemendaal.nl
26
nr. 4 winter 2021
Frits van der Veldt
In 2000 publiceerde het Haarlems Dagblad een
opmerkelijk berichtje over een drietal Russische
stafkaarten. De aanleiding hiervoor was dat
kort tevoren het Noord-Hollands Archief via een
bevriend antiquariaat deze kaarten had weten te
verwerven. De drie uit 1977 daterende stafkaarten
zijn hoogstwaarschijnlijk afkomstig uit een militair
depot bij Sint-Petersburg. De kaarten bestrijken het
kustgebied tussen de IJmond in het noorden en
Heemstede-Bennebroek in het zuiden, en zijn op
een schaal van 1:10.000 uitgebracht. Ter illustratie
van het krantenbericht was de meest noordelijke
kaart afgebeeld, die overigens, al dan niet opzettelijk,
fgelopen zomer verscheen een lijvig
boekwerk over de Zeeweg. Door
gebrek aan publicatieruimte haalden
helaas niet alle door de deelnemende
auteurs aangeleverde teksten
het boek in wording; er moesten
lastige keuzes worden gemaakt. Eén van de teksten
die hierdoor kwamen te vervallen, ging over een
Russische stafkaart waarop de Zeeweg prominent
staat afgebeeld. Omdat we u dit bijzondere verhaal
niet willen onthouden, volgt hieronder alsnog de in
het boek ontbrekende tekst.
diverse fouten bleek te bevatten. Een van de
kaarten toont onder meer een aanzienlijk deel van
de Zeeweg. Op het eerste gezicht lijkt hier geen
sprake te zijn van pertinente onjuistheden. Het blijft
verbazingwekkend hoe goed de Sovjet-Unie tijdens
de Koude Oorlog op de hoogte was van de feitelijke
situatie en hoe verrassend nauwkeurig alles indertijd
door hen in kaart is gebracht. Zo staan bijvoorbeeld
de diverse duinmeertjes, het buiten gebruik gestelde
waterleidingcomplex, de Eerebegraafplaats, het
restaurant De Bokkedoorns en het voormalige
schietterrein zeer gedetailleerd weergegeven.
Vreemd genoeg ontbreekt de naamvermelding bij
de Zeeweg, terwijl deze belangrijke verbindingsweg
wel in oranje wordt weergegeven. Deze kleur geeft
namelijk aan dat het destijds om een strategisch
belangrijke weg ging, die goed begaanbaar was
voor de zwaar bepantserde Russische tanks uit die
dagen. De dikke blauwe lijn die rechts schuin over
de kaart loopt, symboliseert de grens tot waar het
water zou geraken als Nederland door de Russische
strijdkrachten doelbewust onder water zou worden
gezet. Slechts het hoger gelegen duingebied zou
in dat geval buiten bereik van het wassende water
blijven. Gelukkig heeft dit doemscenario zich nooit
voorgedaan.
A
