Endymion: De natuur als decor
van het verfijnde wonen
www.onsbloemendaal.nl
nr. 4 winter 2022
11
De tuinen, de chauffeurswoning en de pergola met theekoepel
Villa Endymion in Bloemendaal
Esther de Haan
m de villa liggen door lage muren
omsloten glooiende borders in
Engelse tuinstijl. Een pad loopt
overdekt door een pergola als
een coulisse vanuit het huis naar
de theekoepel in de tuin. Om het
poëtische karakter van zijn creatie te benadrukken
heeft de architect boven de voordeur een door
hemzelf ontworpen bronzen reliëf aangebracht met
de naam Endymion en de eerste regel van John
Keats’ beroemde gelijknamige gedicht: A thing of
beauty is a joy forever, waarbij de letters omgeven
zijn door een motief met bladeren. De architect
lijkt daarbij met het zelfvertrouwen van de jeugd te
zinspelen op zowel de schoonheid van zijn eigen
ontwerp als van de omliggende natuur.
De belangrijkste gevel van het huis is de westgevel
die uitkijkt over de tuinen en de pergola. De villa
opent zich daar onder een portico naar het decor
van de tuinen. Ervoor ligt het grote terras, vlak als
een podium zonder enige afbakening of omlijsting,
dat aansluit op de lager gelegen bloemenborders.
Ook in het huis trekt Endymion onze blik vanuit
alle ruimtes de omliggende natuur in. De architect
speelt met decoraties in natuurlijke vormen en luxe
natuurlijke materialen om zijn totaalkunstwerk van
huis, bijgebouwen en tuinen met elkaar te laten
versmelten.
Endymion werd ontworpen voor Wijdevelds zuster,
Maria Magdalena Alida Wijdeveld getrouwd met
Allard Gerrit Everts, commissionair in effecten.
In de jaren twintig van de vorige eeuw veranderde
Endymion van eigenaar. De nieuwe bewoners
werden Carel W. baron van Heeckeren en jonkvrouw
Johanna C.L. de Kock. In 1924 kreeg Wijdeveld van
dit echtpaar de opdracht een chauffeurswoning
te ontwerpen. Het gebouw werd een vroeg
voorbeeld van de Nieuwe Zakelijkheid, met glazen
schuifdeuren en een geasfalteerde oprit. Enkele
jaren later, in 1928, toen de chauffeurswoning
was gerealiseerd, maakte Wijdeveld een ontwerp
voor een nieuwe tuin. Het interieur van de
chauffeurswoning is verdwenen met uitzondering
van een asymmetrische marmeren schouw met
ronde straalkachel op de verdieping van het huis
waar de woonvertrekken lagen.
In 1953 werd Wijdeveld gevraagd om Endymion
te verbouwen tot een verpleeghuis voor dames.
Hiervoor werd met name de zolderverdieping
verbouwd. Vanaf de jaren tachtig is de villa in
gebruik geweest als kantoor. Tegenwoordig wordt
de villa weer particulier bewoond door een eigenaar
die alles in het werk heeft gesteld om het bijzondere
ensemble in stand te houden.
De jonge architect voelde zich volkomen vrij bij zijn
allereerste architectonisch ontwerp, hetgeen de villa
zowel in exterieur als interieur ook uitstraalt. Het
echtpaar gaf hem carte blanche zowel wat betreft
het ontwerp als vermoedelijk ook het budget.
Wijdeveld kreeg de vrijheid zijn kunstzinnige
stempel op de villa te drukken en spaarde kosten
noch moeite bij zijn keuze voor luxe en soms ook
ongebruikelijke materialen.
Het door de architect ontworpen bronzen reliëf boven de
voordeur met de naam Endymion
Endymion staat als een theater in het omringende natuurlijke duinlandschap
van villapark Hoog Hartenlust ten westen van het dorp Bloemendaal. Het huis,
de bijgebouwen en de siertuinen vormen een totaalkunstwerk, dat door de jonge
architect Hendricus Theodorus Wijdeveld (1885-1987) tussen 1910 en 1912
werd ontworpen.
O
-■'1'
