Border met hortensia's
Overzichtsfoto bebouwing en boomgaard
Fraai aangelegde tuin
Haag en border met pioenen
Vijver in landschap
Zijaanzicht met walnotenboom
e villa Inverdan
(Vogelenzangseweg 170,
Vogelenzang) is ontworpen door
architect W.J. Pieterse,
in opdracht van de familie Fris.
In het blad Ons Bloemendaal,
jaargang 3 (2011) doet zijn zoon Arnold Pieterse
verslag van de carrière van zijn vader. In de
periode 1923-1968 ontwierp W.J. Pieterse meer
dan vijftig bouwwerken in Bloemendaal en
omgeving. Twee daarvan hebben inmiddels de
status van monument, waaronder Inverdan. Bij de
aanleg van het terrein werd de toen al beroemde
tuinontwerpster Mien Ruys gevraagd de tuin te
ontwerpen en aan te leggen. Zij bleek als geen
ander in staat om de tuin met het huis in te passen
in de landelijke omgeving.
Het begin
In 1938 kocht de familie Fris het stuk grond aan
de Vogelenzangseweg 170/178 te Vogelenzang.
De heer J.J. Fris was tamelijk kapitaalkrachtig
geworden als directeur van een firma in
elektriciteitsmasten. Hij gaf architect W.J. Pieterse
opdracht om een landhuis en een aanpalend
huis (later de Kievit genaamd) op het terrein te
ontwerpen en te bouwen en hij vroeg Mien Ruys
de tuin vorm te geven. De heer Fris ontwikkelde
ter plekke een fruitkwekerij en plantte daarom een
grote boomgaard met appels en peren; tevens
liet hij een appel- en perenkelder onder het huis
aanbrengen. Het is onbekend of Mien Ruys ook de
boomgaard heeft vormgegeven en de variatie aan
appel- en perenrassen heeft uitgekozen. In ieder
geval gedijde het fruit heel goed!
In het tijdschrift Floralia, Huis en Hof, jaargang 77
no. 5 (1957), schrijft T. Vermaas:
‘Speciaal een tuin gelegen in Vogelenzang op
moderne wijze met struikvormen beplant was
zo beladen met eerste klasse fruit alsof ze waren
aangehangen. Vooral peren als de Conference,
Beurré Hardy, Seigneur d’Esperen en Doyenné
du Comice waren bij het volmaakte af. Ook
de appelen Goudreinet, Cox’s Orange Pippin,
Charles Ross, Jonathan en nog andere waren
voor deze zomer heel mooi.’ Dat succes toont al,
aldus het artikel, dat tegen alle verwachting in de
binnenduinrand goed fruit te kweken is.
Over haar filosofie zegt ze in het Nieuwe vaste
plantenboek (Moussault, 1979): ‘Het is een van
de eerste eisen voor een grotere tuin, dat deze
niet met een blik te overzien is, dat er altijd
iets onverwachts de nieuwsgierigheid moet
wekken, moet lokken tot een onderzoekstocht’.
‘Men kan de voorkeur blijven geven aan een
min of meer architectonische vorm door
middel van hagen en de eerdergenoemde
pergola of men kan kiezen voor een
landschappelijke aanleg. In het eerste geval
ontstaan er als het ware kamers, ruimtes
met een bepaald karakter: een kruidentuin,
rozentuin, vijver of vasteplanten hoek.’ In die
zin sluit de naam Inverdan, die zoveel betekent
als ‘in het verborgene, achterafgelegen', aan bij
haar filosofie.
Fase 1: Familie Fris
Toen Mien Ruys (1904-1999) in 1938 begon aan
het ontwerp van de tuin, als gerenommeerd
tuinontwerper, zal zij zeker geïnspireerd zijn
geweest door de ligging in de binnenduinrand.
Opgegroeid op de kwekerij van haar vader
‘Moerheim', was zij als kind al bekend met het
kweken en ontwikkelen van vaste planten.
Die introduceerde zij in haar tuinontwerpen,
en daarmee was zij een voorloper;
tuinarchitecten gaven tot dan toe de voorkeur
aan eenjarige planten. Zij gebruikte ook
graag nieuwe materialen zoals bielzen en
grinttegels, waardoor zij de twijfelachtige
bijnaam ‘bielzen Mien’ kreeg. Kenmerkend voor
haar ontwerpen was eveneens het spelen met
hoogteverschillen.
In haar ontwerp liggen de huizen (ook huize de
Kievit) iets hoger dan de tuinen eromheen. Die
hebben grote grasvelden, poortjes, blokken
beplanting, waarbij gebruik wordt gemaakt
van terugkerende patronen. In blokken plaatst
zij naast vaste planten ook groentes (onder
andere rabarber) en hortensia’s op stam. Bij de
aanleg van de vijver maakt zij gebruik van de
mogelijkheid om tuin en landschap in elkaar
te laten overgaan. ‘In het polderland kan de
rechte sloot in de tuin ‘naar binnen worden
getrokken’ waardoor de indruk wordt gewekt
dat het eigen terrein onbegrensd is'
D
