248 11 december 1958.
Zonder enige wrevel op deze tijdsafstand zij erkend, dat de echte,
heu?e ''berale partij onder een Thorbecke in haar tijd het enive dak is
geweest, waaronder een Katholiek zich kon bergen, omdat het onder de
toenmalige verhoudingen onmogelijk was onze anders geaarde vrijheids-
gedachte (vrijheid van godsdienst, vrijheid van vereniging, gelijkstelling-
van onderwijs e.d.) te beleven. De vrijheidsgedachte van deze V.V.D. die
zmh thansliberaa1 noemt, is echter veranderd. Deze thans anders geaarde
vnjheidsgedachte van de V.V.D. trekt naar mijn smaak dat Katholieke
bevolkingsdeel, dat meent, dat K.V.P. en P. v. d. A. dezelfde koers varen
Dat îs echter zeker met landelijk en evenmin in deze gemeente het geval.
Deze vrijheidsgedachte is naar mijn mening daarin veranderd dat ze
anders dan onder Thorbecke, inplaats van positief thans met negatieve
elementen îs geladen. Zij is nu een vrijheid geworden als tegenpool tegen
een volkomen gebondenheid, die de uiterste consequentie is van een hege-
haans/marxistisch historisch materialisme. Is niet het communisme voort-
gekomen uit de S.D.A.P., liever uit het internationale socialisme7 Deze
volkomen gebondenheid is aan alle totalitaire staatsvormen eigen. In
uiterste consequentie moet een socialistische staat totalitair zijn. Daar is
geen plaats voor een geestelijke levensbeschouwing, daar is geen plaats
voor godsdienst. Godsdienst is immers een ideologisch verschijnsel sa-
menhangend met een ogenblikkelijk economische situatie en vroeger (dus
voor de socialistische heilstaat) duldbaar en verklaarbaar, thans in de
socialistische staat niet meer te dulden en dus te vernietigen.
Een samenwerken op sociaal-economisch terrein met de P v d A kan
dus nooit beduiden, evenmin als dat voor de Katholiek in de P. v. d. A.
kan beduiden, dat men het met het streven naar een socialistische staat
eens zou kunnen zijn. Dat zou zelfvernietiging betekenen als dat mogeliik
ware, als wij de reddende woorden niet kenden, dat de poorten der hel
de Kerk nooit zullen overweldigen. De Katholiek heeft voor deze negatieve
vrijheidsgedachte, voor deze tegenpool tegen een totalitaire staat de
V.V.D. niet van node. De stnjd daartegen is bij de K.V.P. in goede han-
den en laten die naar mijn smaak verdwaalde katholieken wel bedenken:
Oud is geen Thorbecke, die zelfs door zijn echte positieve liberaliteit in
e goede zin des woords om der wille van de Katholieken met de Konine
moest breken.
De vraag doet zich nu voor of deze grote toename van het aantal V.V.D.-
stemmen in gemeenteraden niet een conjunctuurverschijnsel is in de hand
gewerkt door een veelheid van oorzaken naast degene, die ik 'juist noem-
^8' £\'r ^edachte> die biJ veie stemmers, die eigenlijk confessioneel aan
de ,K-V"P- verwant z'Jn. dat slechts de V.V.D. in de afweer tegen een so-
ciahstische (lees in uiterste consequentie communistische) verwording van
°nze maatschappij een rol zou spelen en dat de K.V.P. teveel in het vaar-
water van de P. v. d. A. zou koersen. Men vergeet daarbij, dat de V V D
toch ook uit de Vrijzinnige Democratie is voortgekomen, die eveneens een
soort staatssocialisme heeft aangehangen, dat wij ook dienen te verwerpen
Deze vraag is naar mijn mening bevestigend te beantwoorden Men
vergete met, dat een recessie zich in de afgelopen periode vöör de ge-
meenteraadsverkiezingen heeft gedemonstreerd, overigens mede als ge-
volg van enige jaren geleden getroffen maatregelen. Ik hoop daarop zo
aanstonds in een overzicht van de economische situatie terug te komen.
Deze teruggang, die inmiddels tot staan is gekomen en is overgegaan
111 r,USt op lager niveau' is. en naar rnijn mening niet geheel ten on-
rechte, deels toegeschreven aan regeringsmaatregelen. Het is een natuur-
hjk verschijnsel, dat, wanneer men economisch wordt getroffen men zijn
heil gaat zoeken bij de partij, die in de oppositie is. In die pôsitie ver-
keerde de V.V.D. Zij heeft bij de kabinetsvorming destijds de mede-ver-
antwoordelijkheid niet willen aanvaarden. Politiek gesproken kreeg ze
daarbij de wind in de zeilen. En hoewel de gemeenten de landspolitiek niet
