15 december 1961 359
te Amsterdam enorm veel opgetrokken met een katholieke buurjongen,
terwijl ik op school in de klas zat met verschillende joodse kinderen, waar-
van de ouders de joodse godsdienst beleden, en ik heb door deze confron-
tatie alleen maar geleerd. Trouwens ook in Heemstede gebeurt dat, als ik
denk aan de woorden van de heer van der Linden gericht tot de heer Slot
bij diens afscheid. Ten aanzien van het openbaar lager onderwijs wil ik
vandaag dit zeggen: dit onderwijs heeft de steun van kerkelijke zijde nodig,
vraagt daarom en verkrijgt deze gelukkig ook. Het is nl. geen school van
een zuil, al is het de vloek van het zuilenstelsel dat degenen, die dit apert
niet wil, telkens moet oppassen zelf niet zijns ondanks in een zuil te
worden gedrongen. Het is mij bekend, dat momenteel de grondslag van de
,,algemene" school opnieuw wordt gelegd door orthodox-hervormden, vrij-
zinnig-protestanten en humanisten en dat daaruit God zij dank geen
nihilistische basis tevoorschijn komt. Van Hervormde zijde is er reeds enige
jaren steun aan het openbaar onderwijs en in zoverre is de Hervormde
Kerk waarlijk een volkskerk, evenals de kleinere kerkgenootschappen van
de Luthersen, Doopsgezinden en Remonstranten. Maar in Haarlem werken
nu ook de Gereformeerden mee aan het bijbelonderricht op de openbare
school en dit is een goed teken. Nu wachten wij nog op de steun van
katholieke zijde.
Maar erkennende, dat men ten aanzien van het lager onderwijs voor zijn
kinderen verschillend kan denken, meen ik dat men achter het verdere
onderwijs op zuilenbasis een groter vraagteken mag plaatsen. Het al-
gemeen vormende element neemt bij de kweekschool, U.L.O., V.H.M.O.,
Universiteit, Kleuteronderwijs en B.L.O. al een geringere plaats in en dit
algemeen vormende element kan toch weer wel apart worden verzorgd.
Nog sterker spreekt dit bij het technisch onderwijs.
Vanuit de vorming bij het onderwijs is nu bijkans alles zuilsgewijs ge-
organiseerd en hoe verder wij van de vorming verwijderd raken, hoe on-
nodiger en verwerpelijker mij deze organisatie voorkomt. Wij eindigen dan
bij dingen, die gelukkig in Heemstede niet voor komen, als b.v. twee
Oranjeverenigingen, waarvan één op algemene en één op Christelijke
grondslag. Dat komt in ons land wêl voor. Ik erken voorts, dat er door
samenwerking in de toporganen veel schrijnends van het zuilensysteem
kan worden afgenomen, zoals b.v. bij de voetbal en de padvinderij.
Tot dusver heb ik het oog gehad op de katholieke en christelijke zuilen.
Er is echter onbetwistbaar ook nog een rode zuil, al is deze wat korter.
Partij, krant, radio, televisie, vakvereniging, zangclub op socialistische
basis is echter zonder meer een zuil. De houding van de P.v.d.A. tegenover
dit probleem is mij niet duidelijk. Men bepleit een doorbraak, maar het
lijkt er op dat men dit voornamelijk ten behoeve van de stemmenwinst in
het partij-politieke vlak zoekt, waarbij men binnen de partij dan nog door
werkgemeenschappen het zuilenstelsel recht doet wedervaren. Zolang de
P.v.d.A. niet openlijk en in haar geheel de V.A.R.A. en het N.V.V. ver-
werpt, is zij voor mij slechts een zeer onvolwaardige medestrijdster tegen
de uitwassen van het zuilensysteem.
Ik kom nu weer heel dicht bij de rechtstreekse begrotingsbehandeling,
wanneer ik constateer dat wij de opkomst van een nieuwe zuil hebben te
vrezen, te weten van de humanistische zuil. Op zichzelf is het standpunt
van de V.V.D.-fractie ten aanzien van de wenseri zijdens het Humanistisch
Verbond duidelijk en ongecompliceerd. Wij aanvaarden in generlei opzicht
enige discriminatie van deze levensbeschouwing, ook al hangen wij haar
persoonlijk niet aan en al wens ik er in de praktijk rekening mee te
houden dat het Humanistisch Verbond geen kerk is en wil zijn, zodat het
niet in alle opzichten gelijk is te stellen met een kerk; dit eenvoudig uit
practische overwegingen. Wij staan nog volkomen achter het raadsbesluit
van 1958 om ook aan de Stichting Militaire Tehuizen van het Humanistisch
Thuisfront een erkenningsbijdrage te verstrekken, juist omdat voordien
WWoifeMiMHi
