13 december 1962.
233
biele toestand de wereld verkeert. Een omstandig-heid die, naar het mij
wil voorkomen, ons denken over de toekomst toch wel mag beïnvloeden.
We kunnen nu wel doen of we er ons niets van aantrekken en de zaken op
de gebruikelijke voet voortzetten, maar we dienen ons toch wel bewust te
zijn, dat dit incident niet zo onschuldig is als een buitenstaander misschien
zou menen.
Ik zei zoëven, dat we toch de zaken op de gebruikelijke wijze willen
voortzetten maar het land waarvan die term afkomstig was „business as
usual", denkt er toch anders over. Ik wil dit demonstreren aan een klein
incident, dat me dezer dagen ter ore kwam en aan een algemeen ver-
schijnsel, dat U allemaal hebt kunnen waarnemen. Het kleine incident
luidt als volgt: een hollands meisje werkt in een New York's warenhuis.
Er komen scharen kopers, die willen hamsteren en een dame merkt op,
dat het betreffende meisje geen Amerikaanse is en zegt: „U bent geen
Amerikaanse, U bent een Europese, waar komt U vandaan". Het meisje
antwoordt, dat ze een Hollandse is en de dame in kwestie zegt: „0, maar
dan hebt U naast een oorlog ook een bezetting meegemaakt. Hoeveel zeep
denkt U dat ik moet inslaan als er een oorlog komt, U hebt ervaring."
Waarop het meisje antwoordt: „Mevrouw, als er een atoombom op New
York valt, dan behoeft U helemaal geen zeep in te slaan, want dan smelt
U even snel als de zeep." Daarop valt de betreffende dame prompt flauw,
welk voorbeeld door meerdere dames gevolgd wordt. Dit is geen grapje,
maar werkelijk gebeurd. Ik weet wel, dat men in Amerika gauw nerveus
wordt, zoals bijvoorbeeld uit de grote koersdaling, die plaatsvond toen
Eisenhower een hartinfarct bleek te hebben, blijkt.
Toch is die beurs in New York een barometer, juist omdat die beurs
niet wordt beheerst door grote geidmagnaten, zoals in het verleden het
geval was, maar integendeel doordat in Amerika het effectenbezit zo
gespreid is, dat ook de hele kleine spaarder effecten bezit van een klein
aantal dollars waarde per stuk. Als zovele mensen angstig worden dan is
dat heel wat anders. Welnu het is U allen niet onbekend, dat ten tijde van
de Cuba-crisis een kolossale koersdaling plaatsvond. Symptomatisch is
daarbij, dat uit statistieken is gebleken, dat het grootste aantal van de
stroom verkopers in hoofdzaak te vinden was bij vrouwen. Vrouwen den-
ken bij oorlogsgevaar niet aan zichzelf maar aan hun kinderen. Er was
dus een reële oorlogsdreiging. Niet alleen daardoor, maar omdat ik weet,
dat in kringen rondom ons kabinet er net zo over gedacht wordt en werd,
ben ik daarvan overtuigd.
De stijging van de koersen, die daarna heeft plaatsgevonden was mede
een gevolg van het feit, dat institutionele beleggers (ergo instellingen van
algemeen belang) op de lage koersen onmiddellijk zijn gaan kopen. Ze
hebben vlot daama de stukken weer verkocht en de winst ten behoeve van
hun fondsen geïncasseerd. Die stijging, herzeg ik, was een bewijs, dat er
ook in Amerika, ondanks de partiële werkloosheid, die daar nog hier en
daar wel eens voorkomt, sprake is van een gezonde welvaart, ook al ko-
men er wel eens stemmen tot ons die anders spreken.
Van West-Europa kan men hetzelfde zeggen. Feit is, dat bijvoorbeeld in
West Duitsland en ook in de andere ons omringende landen, (maar daar
het meest spectaculair, omdat men grote vluchtelingenstromen uit het
Oosten heeft moeten verwerken en ook verwerkt heeft, op onbetekenende
aantallen na, welke vluchtelingen alle, met die kleine uitzondering van
daareven in het economische verkeer zijn opgenomen) nog steeds een ge-
zonde welvaart heerst.
In Amerika twijfelt men wel eens aan die welvaart. Zeker, niet allen
delen daar noch hier in die welvaart en dat wordt weleens verkeerd be-
oordeeld. Men ziet dan naar het stijgen van het geldbedrag van het inko-
men, maar men moet uitgaan van het reële inkomen, dat wil zeggen het-
geen men voor dat inkomen na aftrek van belastingen kan kopen.