14 december 1972
394
gekomen. De woningbouw is tot een voor onze gemeente ongekende aktivi-
teit gekomen. En ondanks de verschillen van opvatting die bij al deze
problemen onvermijdelijk zijn, zijn de beraadslagingen steeds verlopen m
een goede verstandhouding tussen college en ra;id, tussen de raadsleden
onderling en, voorzover wij konden waarnemen ook tussen de leden van uw
college onderling, terwijl bovendien steeds op een uitstekende medewer-
king van en samenwerking met het ambtenarencorps gerekend kon worden.
Ik dacht dat het hier de plaats was het gehele ambtenarencorps te
danken voor hun inspanningen voor de gemeente en de wens uit te spreken,
dat het jaar 1973 weer gekenmerkt zal worden door vruchtbare arbeid in
goede samenwerking."
De heer Brandsma: „Mijnheer de Voorzitter. Ook onze fractie ontkomt
er niet aan, om bij de algemene beschouwingen over de gemeentebegro-
ting voor 1973 enige ogenblikken stil te staan bij de opmerkelijke uitslag
van de jongste Tweede Kamerverkiezing. Het opmerkelijke van deze uit-
slag blijkt allereerst uit de belangrijke verschuivingen welke zich voor-
deden in de zetelverdeling, en voorts uit het feit dat zowel de ,,rechtse" als
de ,,linkse" groepering winst heeft geboekt ten koste van de gematigde
middenpartijen. De ontstane situatie kan mogelijk hfet beste worden ge-
kenschetst door te stellen dat het „centrum" terrein heeft moeten afstaan
aan „links" én aan „rechts". Een radicalisering derhalve naar beide kan-
ten van het politieke leven.
Natuurlijk vraagt een ieder zich nu af, höe dit opmerkelijke verschijn-
sel is kunnen ontstaan. Welke bijzondere oorzaken hebben hier een rol ge-
speeld? Er zijn er, die er op wijzen dat ditmaal een groot aantal zeer
jeugdige kiezers hun stem voor de éérste maal in de politieke weegschaal
hebben kunnen werpen. Er zijn er öok, die de bijzondere successen van
enkele partijen toeschrijven aan de jeugd van hun lijsttrekkers, aan wier
imago" te danken zou zijn dat hun partij met ongebruikelijk grote spron-
gen vooruit is gegaan. Tenslotte zijn er nog degenen, die de oorzaak van
deze opmerkelijke verkiezingsuitslag zoeken in de op gang gekomen her-
oriëntatie van het Nederlandse partijwezen, en in de polarisatie van de
politieke strijd.
Mijnheer de voorzitter, wij zijn geneigd om aan te nemen dat zowel het
één als het ander een zekere rol zal hebben gespeeld. De jonge kiezers
zullen ongetwijfeld hun stem bij voorkeur hebben willen uitbrengen op die
partijen die 6f links 6f rechts van het midden staan, en in wier politieke
programma's zij het eigen maatschappijbeeld het meest hebben herkend.
En de jonge lijsttrekkers zullen stellig hier en daar wel een extra-winst-
puntje op hun oudere collega's hebben veroverd. De PPR en de VVD
hebben daarvan geprofiteerd, maar of hiermede hun opvallende winst ge-
heel wordt verklaard, wagen wij nochtans te betwijfelen. Ons lijkt het
meer aannemelijk dat de krachten, die werken in de richting van een her-
oriëncatie van het partijwezen in de polarisatie van de politieke stnjd hier
de doorslag hebben gegeven.
Nu is met name de polarisatie een nogal omstreden begrip, ook voor de
partijen in deze raad. Daarom willen wij er graag onze mening over geven.
De konsekwente toepassing van de polarisatie-idee brengt onvermijdelijk
met zich mede dat de diverse politieke standpunten en doelstellingen niet
alleen naast, maar vooral tegenover elkaar komen te staan. En dit zoda-
nig, dat ten aanzien van de essentiële kenmerken van die standpunten
compromissen vrijwel zijn uitgesloten. Dat geeft enerzijds de zo nodige
duidelijkheid, maar schept anderzijds tegenstellingen en scheidslijnen. Dat
