Wanneer hij in het laatste 'couplet' -stave 5- van pure ver
rukking zijn bedgordijn in zijn armen sluit en zijn kleren on
dersteboven en binnenste-buiten aantrekt, is zijn gezicht nog
'wet with tears', maar het wordt nu 'laughing and crying in
the same breath1 en het hele hoofdstuk is één jubeltoon over
de ontdekking dat alleen de belangstelling voor de naaste
gelukkig maakte
Er zijn nog wel tranen, maar nu tranen van verwondering,
dankbaarheid en blijdschap.» De starre houding heeft plaats
gemaakt voor de ontdekking dat het leven vol is van blijde
verrassingen en nu treden lach en traan tesamen op.
In Great Expectations zegt Pip, als hij zijn laatste bezoek
aan Miss E. beschrijft: 'She mept. I had never seen her shed
a tear before' Eindelijk ziet zij in wat zij gedaan heeft;het
ogenblik van inkeer is gekomen,, (12)
In Hoofdstuk 19 van dit boek zegt Dickens iets over tranen,
Pip barst in tranen uit als hij het dorp van zijn jeugd ver
laat na het afscheid van Joe en Biddy. Dan zegt hij:
'Heaven knows we need never be ashamed of our tears,
for they are rain upon the blinding dust of earth,
overlying our hard hearts. I was better after I had
cried than before - more sorry, more aware of my own
ingratitude, more gentle. If I had cried before, I
should have had Joe with me then.
Soms wil Dickens zijn lezers tot tranen brengen, hun geweten
wakker schudden, Dit doet hy in Bleak House waar hij het
sterven beschrijft van Jo, de ouderloze, dakloze, meedogen
loos voortgejaagde jongen, die altijd zegt 'I don't know
nothink'. De passage is melodramatisch, maar toch ontroerend.
Wil Dickens nu dat Engeland maar ontroerd blijft wenen om
zo1 n diep-treurig geval? Volstrekt niet. Onmiddellijk hierop
wordt ieder van hoog tot laag, wakker geschrikt uit zijn
aesthetische aandoeningen. Hard, meedogenloosvallen de mo
kerslagen.
'Dead, Your Majesty. Dead, my lords and gentlemen.
Dead, Right Reverends and Wrong Reverends of every
order. Dead, men and women, born with Heavenly com
passion in your hearts. And dying thus around us every
day.
10
