177
dit materiaal is tegenstrijdig» In het ene "boek wordt Catherine
Dickens tot in de wolken verheven en haar zuster Georgina ver
nietigend "beoordeeld, in het andere gaat het juist andersom»
Hoe was Dickens als mens? Stellig charmant, goedhartig, ijve
rig, geestig, oprecht "begaan met het lot van de noodlijdende
klasse, maar ooks ij del, prikkelbaar, tactloosegoi'stkortom,
moeilijk in de omgang» Vrienden had hij veel, maar hij maakte
zich ook veel vijanden^ hij wilde altijd zijn eigen zin doordrij
ven en v/as gauw op zijn tenen getrapt» De toon, die hij aansloeg
tegenover zijn uitgevers was dikwijls querulant en hij stond
meestal met hen op gespannen voet»
Ik heb weieens gedacht? Zou Dickens wel zuiver Engels geweest
zijn? Zou hij geen zuidelijk bloed gehad hebben, of anders Iers
of Schots? Zijn onbedwingbare heftigheid, zijn spontaan optre
den, zijn rusteloosheid en wisselende stemmingen, maar vooral
het uiten van zijn gemoedsbewegingen» Het lijken me geen typisch
Engelse eigenschappen. Engelsen zijn volgens onze opvattingen
nogal sentimenteelmaar we moeten niet vergeten, dat de tijd
geest zoveel van de onze verschilde» De vrouwen in Dickens'
romans waren tere, engelachtige wezens, die gemakkelijk flauw
vielen. Onveranderlijk waren ze echte echtgenoten, liefhebben
de dochters en voortreffelijke moeders. Sprongen zij wat uit de
band en hielden ze er wat flinkere eigenschappen op na, dan
maakte hij er dadelijk karikaturen van, zoals b.v. Betsey Trot-
wood. Maar dan zijn die personen voor ons veel genietbaarder»
Als Dickens iemand groot verdriet laat hebben, of sterven,
kunnen we maar beter een eindje overslaan. Hijzelf en zijn vrien
den moeten ook overgevoelig geweest zijn op sommige punten.
Het was zijn gewoonte, als hij een roman af had, enige gedeel
ten daaruit aan een aantal vrienden voor te lezen, of liever?
voor te dragen. Bij de treffende gedeelten konden zijn mannelij
ke toehoorders hun tranen dan niet bedwingen» Denkt u zich
zo'n tafereel eens in onder Nederlandse auteurs. Dickens wan
delde de hele nacht door Parijs, omdat hij niet slapen kon, na
dat hij Paul Dombey had laten sterven. Nachtelijke zwerftochten
maakte hij veel.
Wat ik ook eigenaardig vind is dat hij zich door anderen, voor
al door Porster, liet beïnvloeden in zijn werk» Als men sommige
gedeelten of het slot, niet mooi vond veranderde hij daaraan.
