- 70 -
Wij beklagen onze uren, aan de lezing van deze novelle besteed,
maar nog meer de vele leesgezelschappen, die natuurlijk dit werk
op de naam van Dickens af zullen moeten lezen en schoon vinden,
daar deze ^et eene plaats in de Household Words waardig
keurde1
Het geringe vertrouwen dat de anonieme recensent had in zijn waar
schuwende woorden was niet geheel onterecht; Van der Hoek schafte Het
Gele Masker direct aan, het verscheen al in de 1857-catalogus
Iets uitvoeriger wil ik tot slot stilstaan bij de lotgevallen van Hard
Times in Nederland en in combinatie daarmee bij de betekenis van de
uitgever A.C. Kruseman voor de verspreiding van Dickens' werk. De
roman was in wekelijkse afleveringen tussen 1 april en 12 augustus
1954 in Household Words verschenen en nog in hetzelfde jaar in boek
vorm. Het boek bezet een bijzondere plaats in Dickens' oeuvre. Het is
een relatief korte roman, compact geschreven onder weglating van de
gebruikelijke detaillering en met een al even ongebruikelijke harde en
directe titel. Voor de één een van zijn mindere werken (A. Wilson),
20)
voor enkele anderen een meesterwerk (J.Ruskin en F.R.Leavis) In
elk geval verscheen een Nederlandse vertaling van de hand van wel de
produktiefste Dickens-vertalerC.M.Mensing, eveneens in 1854 bij
P.N. van Kampen in Amsterdam voor ƒ3,60.
In weerwil van de ernstige en verontrustende sociale kwesties die
Dickens in zijn roman aan de orde stelde - zeker niet de kant die zijn
Nederlandse lezers en lezeressen het meest aansprak - mocht de
uitgever wel op enig debiet rekenen. En hoe teleurstellend zijn er
varingen met Slechte Tijden ook zouden uitvallen, het zou zijn ver
trouwen in Dickens niet ondermijnen: in 1857 probeerde hij het nog
eens met Kleine Dora. Zoals gebruikelijk had Van Kampen de ver
schijning aangekondigd in het Nieuwblad. Op 14 augustus 1854 plaatste
hij onderstaande 'Herinnering':
'H.H.Confraters worden beleefdelijk herinnerd aan mijne vooruit
bestelling op Dickens, Slechte Tijden waarvan de eerste
roman (n.l. Slechte Tijden.B.L.) 1 September zal verzonden
worden. Verscheidene H.H. Leesbibliotheekhouders, die ze bepaald
noodig hebben, bleven nog met hunne bestellingen achter. Na de
uitgave is de vooruitbestelling gesloten.'
Voor Van der Hoek te Leiden was deze aansporing overbodig geweest; de
titel prijkte het eerstvolgende jaar al in zijn catalogus. Maar hoe
trouw Van der Hoek ook steeds bestelde en zou blijven bestellen, en
hoeveel lezers trouw zouden blijven komen lenen, Van Kampen ondervond
daar onvoldoende baat bij. Al na enkele jaren ging hij tot het op-
