Dickens als voordrachtkunstenaar
Dickens verzilverde de populariteit, die
hij vanaf het allereerste begin als auteur had
verworven, door het houden van
voordrachten uit eigen werk gedurende de
laatste 12 jaar van zijn leven, tussen 1858
en 1870. Hij verdiende een fortuin, maar het
kostte hem zijn gezondheid.
Zijn vrienden hadden al jaren eerder
geboeid zitten luisteren als Dickens hun
voorlas uit werk dat klaar lag om gedrukt te
worden. Zeer bekend is de tekening van
Maclise waarop Dickens zijn vrienden voorlas
uit The Chimes, ten huize van zijn latere
biograaf John Forster in Lincoln's Inn Fields,
en waarvoor hij speciaal uit Italië de winter
van 1844 was overgekomen.
Daarna hield hij in de volgende jaren
bij herhaling voordrachten voor liefdadige
doeleinden, zoals in 1853 te Birmingham ten
bate van instituten voor onderwijs aan
volwassenen. Maar in 1858 werd hij
"professional", aanvankelijk met een
bescheiden opzet van enige voordrachten van
de Carol te Londen, weldra gevolgd door een
tournee door de provincie met zo'n veertig
voordrachten, waarna de reeksen
voordrachten steeds groter, en de avonden
langer werden.
Al in 1838 schreef W.C. Macready, toen
de grote man van het engelse toneel:
"Dickens reads as well as an experienced
actor would -he is a surprising man."
Twintig jaar later oordeelde de kritische
Thomas Carlyle: "that Dickens acted better
than any Macready in the world; a whole
tragic, comic, heroic theatre visible,
performing under one hat, and keeping us
laughing the whole night."
Zijn manager George Dolby schreef zijn
herinneringen op in Charles Dickens as I
Knew him, the Story of the Reading Tours
in Great Britain and America (1866-1870),
dat in 1885 verscheen. Met liefde, warmte en
ontzag verhaalde Dolby over de reizen en
avonturen met zijn "Chief" door Engeland, en
vooral over de tour tijdens een barre winter
1867-1868 door Amerika.
In totaal hield Dickens 472
voordrachten, waarvan 27 voor liefdadige
doeleinden en 75 in Amerika. De meest
geliefde onderwerpen, waarvan 60 of meer
voordrachten werden gehouden, waren in
volgorde: The Trial from Pickwick, A
Christmas Carol, Boots at the Holly-Tree
Inn, Doctor Marigold, David Copperfield, Mr
Bob Saywer's Party en Mrs Gamp.
Het laatste optreden voor zijn dood
vond plaats op 15 maart 1870 in de St.
James's Hall, in aanwezigheid van 2034
toehoorders, voor wie hij The Pickwick Trial
en Christmas Carol voordroeg.
Enkele weken voor zijn dood schreef
Dickens aan een vriend:
"What do you think would be the
realization of one of my most cherished day
dreams? To settle down for the remainder of
my life within easy distance of a great
theatre, in the direction of which I should
have supreme authority the players as
well as the plays being absolutely under my
command."
