uit Joegoslavië naar Italië werden gesmokkeld
om daar voor de mafia te werken. Die
werden opgeleid voor straatroof en dergelij
ke. Toen dacht ik: het is nog net zo actueel
als toen, alleen is het verplaatst van
Engeland naar Italië. Eigenlijk met die
gedachte ben ik aan Oliver Twist begonnen.'
De gevaren van bewerkingen van
boeken kent hij. Toch is er enig onderscheid
te maken. 'Ik vind een film gevaarlijker dan
wat wij doen. Omdat wij mimisch werken
laat je veel meer aan de verbeelding van het
publiek over dan dat je dat voor film of
televisie doet. Want daar moet alles overhoop
gehaald worden. Daar worden échte straten
gebruikt. Wat het toneel betreft kunnen
acteurs met hun tekst meer suggeren, waar
ik meer gebaren voor nodig heb die je maar
net moet begrijpen. Van de andere kant zijn
ze minder beweeglijk. Dat maakt inderdaad
verschil. Ik weet niet of je met wat wij
doen een betere sfeer kunt oproepen... Het
gaat bij ons ook om de emoties net als bij
een acteur. In wezen ben ik gewoon een
acteur, alleen ik heb stille momenten. Maar
ik gebruik wel tekst, je hoort 'm alleen niet.
Soms gebruiken we wel tekst, maar dan
wordt hij door een ander uitgesproken... Van
A Christmas Carol zijn trouwens prachtige
vertolkingen gemaakt. Alec Guiness heeft er
een gedaan, die was erg goed. Hij speelde
Marley, heel ontroerend ook.'
'Dickens heeft een enorme visuele
manier van schrijven. Veel meer dan
bijvoorbeeld Gogol van wie ik nu De mantel
doe. Dickens is meer een kijker. Hij heeft
een journalistiekere manier van beschrijven
en kan dat op een heel mooie manier neer
zetten. Waardoor je het beeld nog 'ruikt'.
Dat vind ik zo belangrijk. Dat je de geuren
ziet en het stof. Dat heeft Dickens heel
sterk. Dat moet je proberen over te dragen
op het publiek. Mensen moeten ook huiveren
bij een scene. Dat heeft hij ook zo beschre
ven. Het moet tastbaar zijn. Dat tastbare
gebruikte ik als een hulpmiddel voor mijn
verbeelding. Ik heb een zeer visuele manier
van denken. Voor mij is het gemakkelijk om
zo iets te maken, ik kan heel snel iets im
proviseren of neerzetten.'
Twist en Scrooge zijn erg beeldend. Het
is veel spectaculairder om er mee aan de
slag te gaan dan de Pickwick Papers. Dat
zou ik niet op het toneel kunnen zetten. Het
is te literair en daar moet je erg mee
oppassen. Great Expectations is toch ook zo.
Een krankzinnig verhaal, dat is toch
eigenlijk een beetje uit de tijdIk moet
eerlijk zeggen dat ik me er niet zo verdiept
heb. Ik kan nu allemaal moeilijke woorden
gaan gebruiken, maar zo'n enorme Dickens-
kenner ben ik nou ook weer nietHet is
meer zo dat ik Twist en Scrooge speel omdat
ik het fijne verhalen vind'.
Van Reijn vertelt over een ander
favoriet verhaal: 'Aan Don Ouichotte heb ik
een eigen wending gegeven, Ik heb het in
deze tijd getrokken. Van windmolens heb ik
ambtenaren gemaakt. Het is een gevecht
tegen papieren. Het papier is zo scherp als
een zwaard. Bij Scrooge is het actualiseren
gebleven bij één zinnetje: 'Derde Wereld',
dat zit er even in. Dat verhaal is zo
universeel. Het is zo'n enthousiast verhaal
aan het eind. Je kunt er heel veel grappen
in kwijt, maar ook heel ontroerende dingen.
Ik had vorig jaar een vrouw van een direk-
teur van een schouwburg die echt huilend
