Thomas Hardy en Charles Dickens
C.A. Klok
Verval
Is er enige verband tussen Thomas Hardy
en Charles Dickens? Beiden zijn grote Britse
schrijvers, liggen naast elkaar begraven in de
Poets' Corner van Westminster Abbey, maar
hebben elkaar nooit gesproken. Sterker nog,
Hardy's eerste boek kwam uit in het jaar dat
Dickens ten grave wordt gedragen. Volgens
Merryn Williams in A Preface to Hardyzit
Hardy eenmaal in een Londens koffiehuis
naast Dickens. Hij is echter te verlegen om
'de grote meester' aan te spreken...
Over Dickens en Hardy valt echter meer
te zeggen dan het bovenstaande. Om tot
enkele gewaagde vergelijkingen tussen beide
schrijvers te komen, moet ik echter eerst
nader ingaan op Hardy als prozaschrijver. In
dit artikel laat ik Hardy's poëzie buiten
beschouwing, omdat zijn filosofie toch het
meest duidelijk tot uiting komt in zijn proza.
Thomas Hardy wordt geboren in juni
1840, in Higher Bockhampton in Dorset. Hij
overlijdt in januari 1928 in zijn landhuis 'Max
Gate' in de buurt van Dorchester, de stad die
in zijn boeken voorkomt als Dorchester.
Hoewel de Hardy's in vroeger tijden in
Dorset belangrijke grootgrondbezitters zijn en
in de Napoleontische tijd zelfs nog een
admiraal Hardy onder Lord Nelson dient, is
Hardy's vader is een kleine aannemer. Maar
ondanks dat de Hardy's duidelijk in verval
zijn geraakt, wordt de familie in Higher
Bockhampton toch gerekend tot de
'upperclass'. Buiten het dorp worden ze
echter beschouwd als niet meer dan 'country
peasants'.
Zoals we later zullen zien is het verval
van de Hardy's van belang voor het werk
van Thomas. Zo wordt het bijvoorbeeld
weerspiegeld in Tess of the d'Urbervilles
waarin hoofdpersoon Tess net als Hardy
stamt uit een- in verval geraakt geslacht. In
een ander boek, Jude the Obscure, speelt
ook een door het noodlot getroffen familie
een. rol. Deze familie is volgens Merryn
Williams marked down by fate and unfit for
marriage". In deze is het bovendien
interessant op te merken dat Hardy zelf
kinderloos blijft en dat geen van zijn twee
zusters en broer huwen, laat staan na
geslacht voortbrengen. Dientengevolge sterft
deze tak van de familie Hardy met de
generatie van Thomas uit.
Hoewel dat er geen geld is voor een
klassieke public school of een 'Oxbridge'
opleiding, krijgt Thomas toch een behoorlijke
scholing. Vader Hardy stuurt zijn zoon
namelijk naar Isaac Last's Academy in
Dorchester, toentertijd de beste school in de
omgeving. We zien hier een eerste raakpunt
met Dickens, die evenmin de traditionele
opleiding genoot die tot op de dag van
vandaag in snobistische Britse kringen als
zaligmakend geldt.
Als Hardy op zestienjarige leeftijd de
school verlaat, gaat hij in de leer bij de
architekt John Hicks in Dorchester. Zo zet
hij, in het voetspoor van zijn vader, zijn
eerste schreden in de bouwwereld.
