Dickens in de Index
Nico Volkerts
De verwachting lijkt gerechtvaardigd, dat een gewaardeerd en
veel gelezen schrijver als Dickens een prominente plaats inneemt
in onze maatschappij. Zijn immers de karakters die hij onsterfelijk
heid bezorgde niet alom aanwezig?
Wie kent niet David Copperfield, Oliver
Twist of A Christmas Carol, de
beroemdste kerstvertelling op de
oorspronkelijke gebeurtenis in Betlehem
na? Als dan zijn verhalen zo'n
bekendheid genieten, moet toch de
schepper dezes ook vele jaren na zijn
dood een belangrijke rol spelen in ons
leven. Sporen daarvan moeten terug te
vinden zijn bij acteurs, auteurs,
schilders, beeldhouwers, filosofen,
politici, wetenschappers, kortom
iedereen die zijn persoonlijke
bevindingen niet alleen heeft
opgeschreven, maar er ook in is
geslaagd ze gepubliceerd te krijgen.
Niets is echter minder waar. Een
bescheiden onderzoek doet het ergste
vrezen.
De conclusie is ernstig: Wij raken
Dickens kwijt! Binnen afzienbare tijd
zal slechts een kleine kring insiders
Uriah Heep, Fagin, Mr. Gradgrind of
Quilp in hun juiste context kunnen
plaatsen. Zijzelf lopen geen gevaar,
evenmin als Sam Weller, Mr. Micawber
of Scrooge. Maar de eertijds zo
onaantastbare figuur van hun
geestelijke vader dreigt langzaam te
vervagen.
Tot deze ontstellende, droef makende
conclusie kwam ik op een druilerige
woensdagochtend. In mijn hele
boekenkast komt de naam Charles
Dickens, uitgezonderd op de kaft van
zijn eigen werk, niét voor. De
veelgelezen schrijver, zo moet ik tot
mijn spijt vaststellen, speelt geen enkele
rol in het leven van onze
cultuurdragers.
Dit bevreemd mij. Het aantal boeken
óver Dickens overtreft vele malen het
toch niet flauwe oeuvre van de
schrijver zelf. Hij is verfilmd, nageaapt,
zelfs mensen die nog nooit in hun
leven een boek hebben gelezen, kennen
enkele van zijn karakters. Nu geeft het
bijhouden van de verkoopcijfers van
zijn boeken of het turven van
verfilmingen en theaterproducties van
zijn werk onvoldoende houvast
wanneer wij zijn invloed willen meten.
Uit dergelijke cijfers kan men hooguit
afleiden dat de verhalen een zekere
populariteit genieten. Over hun
draagkracht, hun reikwijdte, zeggen zij
83
