DICKENS, FRIJLINK
EN 'HET LEESKABINET'
De receptie van Charles Dickens in Nederland tot 1840*
Wanneer en hoe werd Charles
Dickens in Nederland bekend? In een
artikel over Dickens in Nederland in
de negentiende eeuw besluit Bernt
Luger dat de populariteit van
Dickens niet zo heel snel op gang
kwam en dat pas in 1840 de amster-
damse uitgever Hendrik Frijlink aar
zelend en in een kleine oplage een
vertaling van de Pickwick Papers op
de markt bracht.1 Inderdaad verschij
nen pas in 1840 de eerste nederland-
se vertalingen van Dickens, wat
Lugers stelling lijkt te bevestigen.
Maar hoe is deze stelling te rijmen
met de opmerking uit 1840 van Jan
Veth dat het werk van Dickens door
iedereen gelezen wordt?
Toos Streng
"It is needless to expatiate on the
character of the novels of scott, bulwer,
marryat and dickens, whose works,
either in the original or in translations,
are in the hands of every one the
author ofNickleby and the Pickwick-club,
who has revived the wit and genuine
English humour of fielding, though only
28 years old, enjoys already a popularity,
scarcely supposed even by that of the
Great Unknown Scott]." 2
Aldus Veth in 1840. Als Veth zich niet
vergist en Dickens al in 1840 zo populair
was, hoe en wanneer was hij dat dan ge
worden?
Wie zoekt naar het begin van de naam en
faam van Dickens moet niet alleen kijken
naar de verschijningsdata van Dickens
boekwerken, al dan niet in vertaling,
maar ook naar de tijdschriften. Uit onder
zoek van zo'n vijfendertig letterkundige
tijdschriften uit de periode 1835-1839 is
mij gebleken dat het nederlandse publiek
bekend is geraakt met Dickens door het
maandblad Het leeskabinet.3 Dit tijd
schrift, waarvan de ondertitel luidt:
Mengelwerk voor gezellig onderhoud van
beschaafde kringen, was in 1834 opgericht
door Hendrik Frijlink (1800-1886), de uit
gever die later ook vele vertalingen van
Dickens' werk in boekvorm op de markt
zou brengen. Frijlink beoogde de be
roemdste buitenlandse en nederlandse
schrijvers en hun beste werken bekend te
maken. In vergelijking met andere tijd
schriften uit de jaren 1835-1839 is de ge
richtheid op de engelse letterkunde opval
lend, een belangstelling die Het leeskabi
net overigens met De gids deelde. Frijlink
slaagt erin schrijvers als Kapitein
Marryat, Charles Lamb, Lytton Bulwer,4
Leitch Ritchie,5 James Fenimore Cooper
en Washington Irving onder de aandacht
van het nederlandse publiek te brengen.
Zeker slaagt Frijlink erin Charles
Dickens bij het nederlandse publiek be
kend en geliefd te maken. Hoe heeft
Frijlink dit gedaan?
Er is nog weinig onderzoek verricht naar
de negentiende-eeuwse letterkundige tijd
schriften 6 en ik hoop dat u mij wilt volgen
bij een onderzoekje naar de aard en het
35
