Dickens publiek van het tijdschrift Het leeskabi net. Om te beginnen wil ik een misver stand voorkomen dat opgeroepen kan worden door de ondertitel van Het leeska binet 'Mengelwerk voor gezellig onder houd voor beschaafde kringen'. Met de aanduiding 'Mengelwerk' geeft Frijlink te kennen dat Het leeskabinet niet - als de meeste tijdschriften - een recenserend maandblad is.7 Bij 'gezellig onderhoud' moet men niet denken aan iets wat wij nu denigrerend 'amusementslectuur' zouden noemen. Als het een negatieve gevoels waarde had zou Frijlink het uiteraard niet in de titel hebben opgenomen. De be langrijkste betekenis van 'Onderhoudslectuur' in dit verband is dat hiermee aangegeven wordt dat het tijd schrift geen wetenschappelijke artikelen zal bevatten.8 En wat betreft de aandui ding "beschaafde kringen': dit is niet zo zeer opgenomen om 'onbeschaafde krin gen' uit te sluiten, maar om aan te geven dat het geen specifiek geleerdentijdschrift is. Zoals Frijlink het zelf uitdrukt: hij wil een tijdschrift dat" niet alleen den ei genlijken geleerde en kunstenaar, maar ook geheel het beschaafde Publiek, belang kan inboezemen."9 Frijlink wil de betere 'onderhoudslectuur', dat wil zeggen de betere lectuur van niet- wetenschappelijk aard, bundelen en ter beschikking stellen aan een zo breed mo gelijk publiek. Hij heeft succes met zijn uitgave: zelfs De gids, het tijdschrift dat gevreesd wordt om zijn harde kritiek, prijst Het leeskabinet omdat het "wèlge- schreven"10 is. Ook het Algemeen letterlie vend maandschrift is van mening dat Het leeskabinet in zijn soort het eerste tijd schrift is.n En het kwaliteitstijdschrift blijkt ook bij vele lezers aan te slaan: "Het leeskabinet wordt nogal algemeen ge lezen merkt in 1838 een recensent in de Vaderlandsche letteroefeningen op.12 Op de vraag hoeveel lezers Het leeskabi net had kom ik later terug. Nu is de vraag aan de orde welke werken van Charles Dickens in Het leeskabinet verschijnen. In 1838 opent de augustus-aflevering van Het leeskabinet met: 'De lotgevallen van Nicolaas Nickleby', naar het Engels van C. Dickens.13 In de komende zestien afle veringen zal de vertaling van deze roman van Dickens een belangrijke plaats inne men. Een globale berekening laat zien dat in de periode augustus 1838 - november 1839 bijna 40 van Het leeskabinet ge vuld wordt met de vertaling van deze ro man.14 Wat is de voorgeschiedenis van dit werk? Op 18 november 1837 organiseert de Londense uitgever Chapman Hall een feest ter gelegenheid van de verschijning van de laatste aflevering van de Pickwick Papers.16 De avonturen van Samuel Pickwick waren een geweldig commercieel succes de oplage van de laatste afleve ring bedroeg 40.000 exemplaren. Het is niet onbegrijpelijk dat Chapman Hall op een herhaling van dit succes hoopt en probeert Dickens aan zich te binden. De uitgever slaagt in zijn opzet en een paar dagen na het Pickwick-feest tekent Dickens een contract voor de levering van een vergelijkbare roman in twintig afleve ringen. Dickens verplicht zich de eerste aflevering op 15 maart 1838 te leveren, zodat deze eind maart kon verschijnen. Daarna zou steeds aan het einde van de maand een volgende aflevering op de markt komen. Aldus geschiedt en op 31 maart 1838 ver schijnt de eerste aflevering van de nieuwe roman van 'Boz'. Uitgever Chapman Hall rekende, gezien de ontvangst van Pickwick, op een omzet van 40.000 tot 50.000 exemplaren, maar al snel werd duidelijk dat de vraag nog veel groter zou worden. Dit belet niet dat de uitgave ge- 36

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

The Dutch Dickensian | 1991 | | pagina 37