gen pas na 1856 brede waardering voor
het werk van Dickens.58 De receptie van
Dickens in Nederland is vergelijkbaar
met die in Duitsland, waar Dickens' werk
zowel bij kritici als de lezers snel waarde
ring vindt. In Duitsland was Dickens'
naam wat eerder gevestigd: daar is hij
vooral bekend geworden door de Pickwick
Papers, waarvan in 1837/1838 de eerste
duitse vertaling verscheen, terwijl
Dickens in Nederland naam gemaakt
heeft door 'De lotgevallen van Nicolaas
Nickleby.'57
Er blijven drie terreinen over die aanvul
lende gegevens zouden kunnen leveren
voor de reconstructie van de totstandko
ming van de populariteit van Dickens in
deze periode: de dagbladen, niet-neder-
landse vertalingen van Dickens en buiten
landse tijdschriften. Het zal onmogelijk
zijn te achterhalen hoeveel exemplaren
van Dickens' werk in Nederland gekocht
werden. Meer mogelijkheden biedt het
dagbladen-onderzoek. De enorme opgang
van Dickens' werk in Engeland en
Amerika heeft zeker de aandacht getrok
ken van de nederlandse kranten, waar
door ook via dit medium de naamsbekend
heid van Charles Dickens gegroeid kan
zijn. Mogelijkerwijs zijn in de kranten
zelfs fragmenten uit Dickens' werk gepu
bliceerd. Daarnaast verdient de vraag na
der onderzoek in hoeverre de nederlandse
lezers bekend waren met Dickens, niet in
de nederlandse, maar in de franse verta
ling. In deze jaren waren er weinig neder-
landers die engels spraken of lazen en
oorspronkelijk engelstalige werken wer
den vaak in franse vertaling gelezen.58
Ten slotte kan Dickens' bekend geworden
zijn via buitenlandse tijdschriften. Er is
nog geen systematisch onderzoek verricht
naar de verspreiding van deze tijdschrif
ten in Nederland, dus vragen op dit ter
rein zullen voorlopig onbeantwoord blij
ven. Ik durf echter wel staande te houden
dat de antwoorden geen afbreuk zullen
doen aan mijn conclusie dat Hendrik
Frijlink en Het leeskabinet in de jaren
1835-1839 een centrale rol hebben ge
speeld in de receptie van Dickens in
Nederland.
Ook Lugers hypothese dat de snelle her
druk van de de Lotgevallen van Samuël
Pickwick geweten moet worden aan de
kleine eerste oplage die de behoedzame
Frijlink gemaakt had, wordt zeker niet
bevestigd. Zowel zakelijk als artistiek had
Frijlink alle redenen vertrouwen te heb
ben in het werk van Charles Dickens, een
vertrouwen waarvan Frijlink in dezelfde
jaren het bewijs leverde. In 1840 bracht
Frijlink niet alleen een vertaling van de
Lotgevallen van Samuël Pickwick op de
markt: Frijlink acht de markt voor werk
van Dickens nog steeds niet verzadigd:
tussen 1840 en 1842 laat hij de neder
landse vertaling verschijnen van Master
Humprey's Clock, beter bekend onder de
deeltitels: The Old Curiosity Shop en
Barnaby Rudge. Dickens was aanvanke
lijk van plan geweest een tijdschrift op te
zetten, waarvan de afleveringen met be
hulp van een raamvertelling onderling
verbonden waren. Het engelse publiek
bleek echter de voorkeur te geven aan ro
mans boven korte verhalen en de aanvan
kelijke opzet werd al snel verlaten. Het
uiteindelijke resultaat waren twee ro
mans: The Old Curiosity Shop, die in afle
veringen verscheen tussen 4 april 1840 en
februari 1841, en de historische feuille
tonroman Barnaby Rudge, die verscheen
in de rest van het jaar 1841.59 Frijlink
heeft geen moment geaarzeld bij het op de
markt brengen van de nederlandse verta
ling van Master Humprey. Aanvankelijk
was Frijlink zelfs van plan De klok van
Meester Humphrey, als in Engeland, in
wekelijkse afleveringen te laten verschij
nen, hij ziet echter al snel van dit plan af
en op de achterzijde van de eerste maan-
44
