Bleak House, Little Dorrit en Great
Expectations - maar ik vind Dombey and
Son ook prachtig, en Martin Chuzzlewit is
natuurlijk zo rommelig als wat, maar het
is geweldig - in onderdelen, niet in z'n ge
heel, want het plot is absurd, dramatisch,
idioot. Het plot van Little Dorrit is wel
heel doordacht, en op mijn
Dickenscolleges bleken de studenten dat
het beste boek te vinden; dat hebben ze
als het meest moderne boek ervaren, ter
wijl ze met Martin Chuzzlewit de meeste
moeite hadden.
"Voor deze colleges heb ik de Pickwick
Papers voor het eerst in het Engels gele
zen. Toen vond ik het ineens prachtig, zo
levendig en zo mooi geschreven, zo zwie
rig en trefzeker als al die figuren die erin
voorkomen gekarakteriseerd worden.
Pickwick Papers wijkt duidelijk af van
zijn verdere oeuvre. Het zal er wel mee te
maken hebben dat de opzet niet van
Dickens zelf was; hij moest een verhaal
bedenken bij die sportprenten. Grof ge
steld gaan al zijn andere boeken over een
eenzaam jongetje dat geen vader heeft.
Wonderlijk dat de verbeelding van
Dickens altijd weer zo gefixeerd was op
een vaderloos iemand. Daar zou nog eens
iets over geschreven moeten worden.
Krachtens de wetten die verder in zijn
oeuvre gelden had Sam Weller een wees
moeten zijn. Dickens had zelf nog wel een
vader, die is vrij oud geworden. Dat het
thema zo dwangmatig bij Dickens terug
keert, is toch merkwaardig."
Tijdens je colleges stelde je vast dat
een bindend element in de Pickwick
Papers het thema 'huwelijk' is...
"Ja, dat is een theorie die ik nog op papier
wil gaan uitwerken. Dat moet absoluut -
nog niemand heeft dat opgemerkt, en het
is zo evident te zien in de Pickwick
PapersBijna al die verhalen die erin zit
ten gaan over het huwelijk, en de roman
zelf gaat ook voortdurend over het huwe
lijk: huwelijksbelofte en de zaak Pickwick
tegen Bardell, maar ook die andere
Pickwickianen; één gaat ervandoor met
een jongedame en wordt achterhaald, ze
worden stuk voor stuk verliefd. Er komen
ook veel slechte huwelijken in voor, die in
extenso worden beschreven."
Vreemd eigenlijk, omdat Dickens
toen net trouwde...
"Ja, maar hij had blijkbaar toen al misgi
vings, zo zie ik het. Hij had toen al in de
gaten dat Kate niet de goeie was. Je vindt
in die vroege brieven van hem al ontzet
tend veel gemopper over haar. Hij vond
haar onhandig en langzaam. Maar
Dickens was natuurlijk een absolute dic
tator die alles zag en alles naar zijn zin
geregeld wilde hebben. Kate heeft het on
getwijfeld heel moeilijk gehad. Als ik me
Dickens' romans zo voor de geest haal,
zijn alle huwelijken ongelukkig."
Heb je favoriete romanfiguren?
"David Copperfield en Esther Summerson
uiteraard, maar Sairey Gamp is natuur
lijk fantastisch en Dick Swiveller is ook
prachtig prachtig! David Copperfield is
de camera - hij registreert alleen maar. Ik
zie hem als een lege huls waarin de rest
van het boek zich afspeelt. Hij hoeft ook
geen eigen karakter te hebben; dat zou de
zaak vertroebelen; een wit laken is het
best om een dia op te projecteren. Het
boek is prachtig van sfeer, er zitten zulke
poëtische fragmenten in. Ik heb het een
stuk of zeven keer gelezen.
"Het is niet zo'n autobiografisch boek als
altijd wordt gezegd. De blacking factory
en het leren van steno komen met
Dickens' eigen leven overeen, maar ie
mand als Dora Spenlow zien we in zijn le
ven niet, en Agnes evenmin; gelukkig
niet, al zou het voor Dickens wel goed zijn
geweest, zo'n lieve volgzame vrouw. Dat
7
