"David Copperfïeld" bevat autobiografi sche elementen, maar laat zich ook lezen als een algemene beschouwing over ideeën, normen en waarden uit die tijd, zoals aangegeven door Q.D. Leavis.. David is volgens haar niet - of niet alleen - Dickens, maar een typische jongeman uit de eerste helft van de 19e eeuw. Hij gelooft in vooruitgang: als je je best doet en jezelf conformeert, zul je slagen in het leven, en als je trouwt met een vrouw die beantwoordt aan het ideaal beeld van die tijd, zul je gelukkig wor den. Hoe zag die ideale vrouw er toen uit? Ze moest "affectionate" zijn, een "loving heart" hebben, maar niet verstandig, rationeel of zakelijk zijn. Die twee din gen gingen toen kennelijk niet samen. De ideale Vrouw was emotioneel, grillig. Een ander ideaal van toen, voor vrouwen en mannen, was "innocence". De opwel lingen uit een zuiver, rein, onbedorven gemoed vond men beter dan die welke gebaseerd waren op wereldwijsheid en levenservaring. Die tegenstelling had Dickens al op ongeëvenaarde wijze be handeld in "Pickwick", waarin Pickwick de "onschuld" belichaamt, en Sam Wel- ler de wereldwijsheid, die de superioriteit van de onschuld erkent.. In dit geval is David de onschuld zelve. Een aspect daarvan is bijvoorbeeld het op het eerste gezicht verliefd worden, wat David bij herhaling doet. In "David Copperfïeld" vinden we diver se liefdesgeschiedenissen, die een beteke nis hebben voor de geschiedenis van de hoofdpersoon. Een daarvan is het verhaal van Dr Strong en zijn vrouw Annie. Dr Strong, de oude leraar van David, is getrouwd met een veel jongere vrouw, Annie. Hij is fysiek niet meer zo sterk. David's indruk als hij hem voor het eerst ziet: "Turning upon me a lustreless eye, that reminded me of a long forgotten blind old horse who once used to crop the grass, and tumble over the graves, in Blunderstone graveyard, he said he was glad to see me, and then he gave me his hand: which I didn't know what to do with, as it did nothing for itself." Deze suggestie van impotentie wordt later herhaald, als Jack Maldon, een neef van Annie, zegt dat in een huwelijk als dat tussen een oude man en een jonge vrouw, de vrouw recht heeft op een compensatie. Dickens zet ons op het verkeerde been door te suggereren dat Annie en Jack een verhouding hebben. Iedereen is daarvan overtuigd behalve Dr Strong, die niets daarvan merkt. Het is typisch Uriah Heep die Dr Strong hier over inlicht. Dan blijkt echter dat de werkelijke kracht van Dr Strong op moreel terrein gelegen is. Hij wil geen kwaad woord over Annie horen, zoekt de fout bij zichzelf, en wenst zich een spoe dige dood, opdat Annie gelukkiger dagen zal krijgen. Annie was als jong meisje verliefd op Jack, maar trouwde met Dr Strong, onder druk van haar moeder, en omdat ze Dr Strong, haar oud-leraar, sympa thiek vond en bewonderde. Haar omge ving gaat ervan uit dat een jong meisje alleen met een veel oudere man trouwt om financiële redenen, en haar moeder en Jack Maldon proberen dan ook schaamteloos gebruik te maken van Annie om Dr Strong financieel te pluk ken. Maar Annie's ogen zijn intussen openge gaan. Ze beseft dat Jack Maldon een zelfzuchtige slappeling is, met wie ze waarschijnlijk getrouwd zou zijn, als Dr Strong er niet geweest was. Ze ziet dat Dr Strong een integere hoogstaande man is, en ze is hem heel dankbaar, al was het alleen al omdat hij haar behoed heeft voor een huwelijk'met Jack. In het bij zijn Van David zegt ze: "There can be no disparity in marriage like unsiiitability of mind and puipose" 44

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

The Dutch Dickensian | 1994 | | pagina 45