en zo zaten Wickfield en Agnes dus ver
strikt in een vicieuze cirkel. Conclude
rend: Agnes is op een zeer jonge leeftijd
teveel als volwassene behandeld, en er
zijn te zware eisen aan kaar ges:ek:..
waardoor ze nooit een onbezorgd kind is
geweest. Ze heeft al jong geleerd om
haar eigen wensen ondergeschikt te
maken aan de zorg voor anderen.
Dat de opstelling van haar vader buiten
de grenzen van het normale ging, blijkt
uit zijn woorden als hij later tot beter in
zicht is gekomen: "My iove for my child
was a diseased love, but my mind was
all unhealthy then
Dickens, aan wie ook op jonge leeftijd
(te) zware eisen werden gesteld, laat zien
wat dat kan betekenen voor de ontwikke
ling van een kind. Agnes is te braaf, ze
wordt steeds beschreven als een halve
engel, steeds tot bijna irriterens toe
anderen helpend en zichzelf wegcijfe
rend. Veel lezers vinden haar saai, een
grijze muis, eendimensionaal, enz. maar
de vraag is in hoeverre Dickens met zijn
beschrijving van een kind dat in die
situatie haar leven wijdt aan de zorg voor
een ouder ernaast zat.
Je komt overigens ook andere interpreta
ties tegen, bijvoorbeeld deze:
Agnes wordt ons alleen beschreven door
de ogen van David, en dus staat er 'niet
hoe ze werkelijk is, maar hoe David haar
ziet. Blijkbaar heeft David een vrij een
zijdig beeld van haar, en is hij iemand
die een (volwassen) vróuw als een bijna
heilige beschouwt en op een voetstuk
plaatst. Hij trouwt dan met Dora, omdat
ze zich als meisje blijft gedragen.
Mij lijkt zo'n verklaring echter minder
plausibel.
De reden waarom David met Dora
trouwt ligt, volgens andere commentato
ren, in het feit dat ze op zijn moeder
lijkt. Daar zijn ook aanwijzingen voor.
Beide vrouwen voldoen aan het beeld van
de ideale vrouw van toen. Ook zijn
moeder, Clara, is een kinderlijk iemand,
die niet goed is opgewassen tegen de
harde wereld. Betsey Trotwood was
tegen het huwelijk met Clara omdat ze
haar een "wax doll" vond. Clara kreeg
les van haar man in het huishouden
(Clara: "Mr Copperfield was teaching
me.1 kept my housekeeping-book
regularly, and balanced it with Mr Cop
perfield every night."), net zoals David
les gaf aan Dora, zonder veel resultaat.
Tenslotte valt op dat veel "ideale" vrou
wen in het werk van Dickens een naam
hebben die op een -a eindigt: Dora.
Clara, Bella, Estella.
Van Dora worden alleen zwakke of
kinderlijke kanten beschreven, en toch
heeft ze velen voor zich gewonnen. Over
Agnes lezen we niets dan goeds, en toch
vindt men haar vaak een beetje irritant.
Dit doet de vraag opkomen wat de sterke
kanten van Dora zijn en de zwakke van
Agnes.
De sterke kant van Dora is dat ze een
persoonlijkheid is, spontaan, helemaal
zichzelf, met een grote levenslust die
afstraalt op anderen. Zelfs Betsey Trot
wood komt onder de indruk van haar (ze
noemt Dora "little blossom"), en dat wil
wel veel zeggen. Lezers van vroeger
waren kennelijk dol op Dora. Dat con
cludeer ik uit het boek "Some Dickens
Women" (1926) waarin Edwin Charles
over Dora schrijft:
"She remains a wonderful creation - a
delicious fancy - an idyll. To me the
memory of Dora is the memory of a girl
of singular purity - of one who never had
a thought outside home and husband.
Of her it might be truly said:
"The dread path once trod,
Heaven lifts its everlasting portals
high,
And bids the pure in heart behold
their God.""
Hier zien we weer het ideaal van de
49
