- 14-
stiefVader, die slaag en straf uitdeelt. Maakt dit hem wars van heterofiele sexualiteit en ervaart
hij heterofiele contacten als een bedreiging?
Hoe dan ook, het lijkt er toch wel een beetje op dat David, wellicht weg vluchtend voor
heterofiele contacten, met James Steerforth contacten aanknoopt, die men latent homosexueel
zou kunnen noemen. Steerforth laat in hoofdstuk 6 merken dat hij David graag als meisje zou
hebben gekend, een leuk meisje, klein, verlegen en met heldere ogen. Hij gaat zelfs zo ver dat
hij David een meisjesnaam geeft: "Daisy" (Madeliefje).
In de illustraties van de eerste druk van David Copperfield komt David meisjesachtig over.
Men kan zich nu afvragen hoe het komt dat David, die toch de aanwezigheid van een man als
een bedreiging heeft gevoeld, de contacten met Steerforth niet vreest. Het antwoord moet
mijns inziens luiden dat mr. Murdstone een gevaarlijke rivaal was voor David in hun beiderlei
liefde voor een vrouw. Steerforth daarentegen is geen rivaal, geen medeminnaar, maar een
minnaar.
Vanuit de fabriek, waar hij kinderarbeid moet verrichten, vlucht David, wanneer de nood het
hoogst is, naar de wereld der vrouwen, naar zijn tante Betsey Trotwood, die zijn surrogaat
moeder wordt. Het is duidelijk dat in deze omgeving, waar mannen geen toegang hebben en
mr. Murdstone dan ook smadelijk wordt weggejaagd, David zich veilig voelt. Hier is immers
geen man als gevaarlijke rivaal op de achtergrond. De critische lezer zal opmerken dat wij toch
mr. Dick tegenkomen, een geestelijk gestoorde man, die door Betsey Trotwood liefderijk in
haar huis is opgenomen, aldus voorkomend dat hij zou worden opgesloten in een inrichting.
Men dient dan wel te bedenken dat mr. Dick geen echte echtgenoot is, maar een surrogaat
echtgenoot, bij wie iedere associatie met sexualiteit is uitgesloten. Mr. Dick is derhalve geen
rivaal voor David. Het valt Dickens makkelijk een quasi-huwelijk te beschrijven, waar
sexualiteit ontbreekt.
Betsey Trotwood is een mannenhaatster, die ook haar dienstbode probeert te trainen in
mannenhaat. Zij blijkt getrouwd te zijn geweest met een dronkaard, die haar ruw en wreed
behandelde, zodat zij gefrustreerd is geraakt jegens alles wat man is.
Wanneer David aan het einde van zijn vlucht de tuin van haar huis betreedt, steekt zij, als het
ware castratiebewegingen makend, met de schaar naar hem, uitroepend:"No boys here".
Maar wanneer David in huilen uitbarst en zich aan haar bekend maakt, is het tekenend voor
haar intelligentie dat zij haar neurotische gevoelens van mannenhaat weet te beheersen. Zij
wordt vriendelijk tegen David en neemt hem in huis op.
In huis opgenomen door zijn tante Betsey Trotwood wordt David als het ware opnieuw
geboren. Als een pasgeboren baby wordt hij ingezwachteld, namelijk in een hoop kleren
gewikkeld, en hij krijgt een nieuwe naam: een meisjesnaam, Trotwood. Hij krijgt dus een
nieuwe identiteit, maar dan als het meisje, dat hij bij zijn geboorte had moeten zijn, indien het,
vanuit haar mannenhaat, aan zijn tante had gelegen.
In het daarop volgend stadium van het verhaal ontmoet David Agnes. Hun verhouding is
platonisch. Zolang beide kinderen zijn is dit niet verwonderlijk, maar nagenoeg tot aan het
einde van het boek, ook wanneer David en Agnes volwassen zijn, blijft hun vriendschap strikt
platonisch en zijn zij "broer en zus". Gezien de latent homofiele achtergronden van David is dit
natuurlijk zeer voor de hand liggend. Straks meer over David en Agnes.
