-24-
De revolutie begon dus niet zoals bij Dickens aan de onderkant van de samenleving maar juist
in de hoogste regionen!
De tijd van verwarring.
Driejaar na de brandstichting, die het kasteel van de markies in as legde, krijgt Charles Darnay
de briefin handen van zijn trouwe knecht Gabelle die nu met de dood wordt bedreigd in het
revolutionaire Frankrijk. Dickens beschrijft wat er zich daarna afspeelt in een afzonderlijk deel
'The Track of a Storm'. We vinden een ander Frankrijk terug. Een land waar groepen
gewapende burgerpatriotten de dienst uit maken. Een staat waar het oude onrecht van de
blanco arrestatiebevelen is vervangen door de willekeur van revolutionaire rechtbanken. Een
natie die een omkering van normen en waarden heeft doorgevoerd. Vanaf de allereerste
schrede die Darnay op Franse bodem zet betreuren we zijn keuze om naar zijn oude vaderland
terug te keren. Hij is een emigré en dus een verrader. Hij stamt af van een adellijke familie en
is dus schuldig aan de misdaden begaan door zijn voorouders.
Een jaar en drie maanden later zitten onze hoofdpersonen midden in de Terreur. De guillotine
maakt slachtoffers aan de lopende band. Veroordeelden uit alle lagen van de maatschappij
worden dagelijks in karren naar het plein gevoerd waar de beul zijn werk verricht. Niemand is
zijn leven meer zeker. De publieke opinie blijkt een grillig fenomeen waarin verwarring troef
is. Wie vandaag wordt toegejuicht door de revolutionaire massa loopt een goede kans de
volgende dag te worden uitgejouwd en ter dood veroordeeld. Ook dokter Manette en Darnay
maken hiermee kennis en mevrouw Defarge toont ons in alle openheid het gruwelijke gezicht
van een revolutie die ontspoord is en van geen ophouden weet. Slechts de ultieme
opofferingsgezindheid van Sydney Carton en de vastberadenheid tot het uiterste van juffrouw
Pross weten onze Engelse vrienden uit de klauwen van dit bloeddorstige monster te redden.
De Terreur kwam niet zomaar uit de lucht vallen in het revolutionaire Frankrijk. De tijd was er
dan ook naar. Hier was geen sprake van zomaar een revolutie in een willekeurig land in
Europa, nee één van de belangrijkste mogendheden was in rep en roer. De ideeën die hier ten
uitvoer werden gebracht zouden wel eens heel Europa in brand kunnen zetten. De bestaande
orde, ja de Westerse beschaving zoals we die tot nu toe hadden opgebouwd stond op het punt
te verdwijnen. Dus te wapen tegen dit Frankrijk! Uit diverse landen trokken legers op tegen de
revolutionaire regering.
Maar niet alleen van buiten Frankrijk dreigde het gevaar. De vijand was ook binnen de grenzen
actief. Grote stukken van Zuid- en West-Frankrijk waren bezig zich lost te maken van de
regering in Parijs. Separatisten en federalisten bedreigden de eenheid van de natie en het
voortbestaan van de revolutie. In de Nationale Conventie was er allerminst sprake van
eenheid. Gematigde Girondijnen en radicale Jacobijnen en daarbinnen weer de ultra radicalen,
de Montagnards, streden in dit vertegenwoordigend lichaam om de macht. Op dertien juli
zeventien drie en negentig werden zij opgeschrikt door een brutale moordaanslag op Marat.
Deze radicale volkstribuun werd in zijn badkuip doodgestoken door een meisje uit de
provincie. Charlotte Corday, afkomstig uit Caen, was als een herboren Jeanne d'Arc naar
Parijs getrokken om het land te redden van een van zijn meest radicale, zich vriend van het
volk noemende, volksmenners.
Het Schrikbewind bij Dickens.
De dictatuur van het comité voor openbaar welzijn.
