Het (Skmuk van "Toneeltemmen8® ün het Wik van Biokens
Hoewel Dickens een moeilijke jeugd heeft gehad was deze toch niet geheel vrij van
amusement. Naast zijn grootste passie, het lezen, werd hij sterk aangetrokken tot het toneel.
Zijn biografie geeft aan dat het vermoedelijk James Lambert is geweest die hem voor het eerst
naar een voorstelling heeft meegenomen (Forster; Life I)- Het opgevoerde stuk was Richard
III van Shakespeare. Een van de onvergetelijke Wellerismen in de Pickwick Papers is
gebaseerd op dit stuk. Sam Weller zegt hier: "Business first, pleasure arterwards, as King
Richard the Third said when he stabbed t'other king in the Tower, afore he smothered
the babies."
In het algemeen heeft Dickens toch veel met Shakespeare, want de meeste citaten die hij
gebruikt in zijn werk zijn of uit de Bijbel of uit Shakespeare. Dit naast de hele en halve zinnen
uit populaire liedjes en ballades.
Niet meegeteld de vele Shakespeare citaten die inmiddels in Dickens' tijd al tot het gewone
spraakgebruik behoorden telt Yamamoto er uit Hamlet alleen al 40, uit Macbeth 22 en uit
Othello 9. Uit de andere stukken komen altijd wel een stuk of 5 a 6 citaten voor (Yamamoto
1952). De naam van de opvolger van Household Words, All The Year Round, ontleende
Dickens aan Othello: "The story of our lives, from year to year." (Forster; Life III).
Het veel gebruik maken van Shakespeare deelde Dickens met Scott. Hoewel Dickens Scott
graag las is het niet direct voor de hand liggend dat hij hier een voorbeeld aan genomen heeft.
Juist door zijn liefde voor het toneel is hij waarschijnlijk vroeg met Shakespeare vertrouwd
geraakt. Dat Dickens een grote verbondenheid met het toneelhad blijkt wel uit het taalgebruik
in zijn boeken. Het toepassen van typische termen die uk <Ie toneelwereld afkomstig zijn.
Vooral in Nico las Nickleby komt dit voor als Dickens de avonturen van Nicolas eirSmike bij
het toneelgezelschap van Vincent Crummies beschrijft. Een aantal voorbeelden:
the daughter of a theatrical fireman, who "went on"
uttered a howl and "went on" chattering his teeth and brandishing his tin tomahawk.
"Went on" betekent hier "appeared in a part". Pas in 1888, ongeveer een halve eeuw later
komt deze verklaring voor in de New English Dictionary. (Yamamoto)
she had her picture taken "in character". "In character" betekent hier "dressed in an'
actor's part".
gone on night after night and never "getting a hand". "To get a hand" betekent hier
"to be applauded". Volgens Partridge werd deze uitdrukking pas in 1870 bekend.
(Partridge)
In "Great Expectations" voert Dickens een Mr. Wopsle op, die ook een grote passie voor
het toneel heeft. En ook hier worden weer termen gebruikt die typerend zijn voor de
toneelwereld. Bijvoorbeeld als Mr. Wopsle vraagt: "Gentlemen, how did it seem to you to
go, in front". "In front" betekent hier "in a position facing the audience".
- 14-
