De Victoriaanse Top Tien
Inleiding
Engelse tijdschriften speelden in de Victoriaanse periode een belangrijke rol bij de verspreiding en
waardering van Engelse romans. Romans werden vaak gepubliceerd als feuilleton in literaire
tijdschriften voordat ze in boekvorm verschenen en een aantal invloedrijke tijdschriften was in
handen auteurs en fungeerde als doorgeefluik voor hun eigen werk en dat van anderen, zoals
bijvoorbeeld Dickens' Household Words of Thackeray's Cornhill Magazine. Daarnaast droegen
tijdschriften ook bij aan de kritische discussie doordat ze recensies van romans publiceerden. De
conceptie en receptie van Victoriaanse romans was dus nauw verbonden met Engelse tijdschriften.
Een logische vraag voor een Nederlands publiek is welke rol Nederlandse tijdschriften hebben
gespeeld bij de verspreiding van Victoriaanse romans. Men vraagt zich bijvoorbeeld af of
Victoriaanse romans in Nederland, net als in Engeland, direct gerecenseerd werden in literaire
tijdschriften, maar ook hoe groot de invloed was van Engelstalige bronnen, en welke Victoriaanse
auteurs het vaakst hun opwachting maakten. Beantwoording van deze vragen vergt een breed
onderzoek.' Bij wijze van aanzet is in de huidige opzet gekozen voor twee belangrijke literaire
tijdschriften, namelijk De Gids en Het Leeskabinet. Deze keuze is ten dele gebaseerd op de
verschijningsdatum: beide bestrijken de relevante periode 1837-1901 in zijn geheel. Verder
bedoelen beide een overzicht te geven van moderne binnen- en buitenlandse literatuur. Beide
hebben ook een zeker gezag maar richten zich op verschillende doelgroepen, De Gids op een
intellectuele elite en Het Leeskabinet op de middenklasse en leesgezelschappen. Een voorlopige
conclusie is dat deze twee tijdschriften vooral belangrijk waren voor het signaleren van vertalingen
van een breed scala van Engelse romans.
1. Recensies van Victoriaanse Romans
De Gids en Het Leeskabinet hebben veel aandacht voor nieuwe Victoriaanse romans, vooral in hun
"Bibliografisch Album," waarin zij boekbesprekingen plaatsen. Hierbij valt op dat in het algemeen
bespreking plaatsvindt naar aanleiding van de publicatie van een Nederlandse vertaling. Aangezien
Victoriaanse romans veel en tamelijk snel vertaald werden, resulteerde dit in een flink aantal, vrij
actuele besprekingen. Deze waren anoniem of voorzien van de initialen of voornaam van de
recensent. In de onderstaande tabel zijn enkele bekende romans opgenomen.
Titel
Publicatie in
Engeland
Publicatie Nederlandse
vertaling
Besproken
The Tenant of Wildfell
Hall (A. Bronte)
1848
1849
1849
North and South
fE. Gaskeiï)
1854-5
1857
1857
The Woman in White (W.
Collins)
1860
1861
1862
Great Expectations
fCh. Dickens)
1860-1
1862
1862
Middlemarch
f G. Eliot)
1871-2
1873
1874
1
